La dimensione geografica dell’Orlando Furioso. Lo spazio e il movimento.

L’obiettivo della presente tesi di laurea è quello di confermare la coscienza geografica di Ariosto tramite la presentazione delle questioni relative allo spazio e al movimento nel poema cavalleresco l’Orlando Furioso. La tesi è divisa in tre capitoli, preceduti da un’introduzione e seguiti da una conclusione. Entrambi aspetti della tesi vengono prima studiati quanto alla loro struttura formale e narrativa perché il primo capitolo è dedicato allo studio delle tecniche e dei meccanismi narrativi ai quali ricorre l’autore per creare le due dimensioni diverse. Vengono anche sottolineate le tappe del processo dello sviluppo del romanzo cavalleresco che influenzano il carattere e l’aspetto del poema di Ariosto. Nel secondo capitolo vengono fornite informazioni sullo spazio, in particolare sui posti magici e la loro collocazione nel mappamondo ariostesco. In quest’ottica si analizza il motivo del locus amoenus applicato nella presentazione dei posti, il suo ruolo nella narrazione e le sue variazioni secondo la filosofia e la visione del mondo ariostesca. Il terzo capitolo si concentra sul movimento, il quale viene anche esaminato dal punto di vista geografico dato che si seguono i percorsi di viaggio realizzati da determinati personaggi. Si punta anche sulla genialità dell’autore capace di usare le fonti cartografiche disponibili all’epoca per delineare gli itinerari dei cavalieri.

The aim of this thesis is to confirm the geographical conscience of Ariosto through the presentation of issues relating to space and movement in the epic poem Orlando Furioso. The thesis consists of three main parts, preceded by an introduction and followed by a conclusion. Both aspects of the thesis are first studied in terms of their formal and narrative structures as the first part of the thesis brings up the theoretical issues connected with the techniques and narrative mechanisms used by the author to create two different dimensions. This part is focused on the presentation of distinguished phases of the chivalric romance’s development, which affect character and meaning of the the Ariosto’s poem. Further part deals with the analysis of different aspects of space, in particular the magical places and their location on the author’s world map. In this context we analyze the locus amoenus theme, applied in the presentation of places, its role in the narration and its variations according to the Ariosto’s philosophy and his vision of the world. The third chapter focuses on the movement and its geographical distinctive trait, since we follow the paths of travel made by certain characters. It focuses as well on the genius of the author and on his ability to use diffrent cartographic sources available at the time to specify the routes of the knights.

Celem niniejszej pracy dyplomowej jest wskazanie niezwykłej świadomości geograficznej Ariosta poprzez przedstawienie zagadnień związanych z przestrzenią i ruchem w poemacie rycerskim pt. Orlando Furioso. Praca jest podzielona na trzy rozdziały, oraz wstęp i zakończenie. Obydwa kluczowe zagadnienia pracy są najpierw zbadane pod kątem struktury formalnej i narracyjnej, do której odwołuje się autor, aby przedstawić te dwa różne wymiary narracji. W pracy zostaną także przybliżone kolejne fazy procesu rozwoju romansu rycerskiego oraz ich wpływ na charakter i wygląd dzieła. W drugim rozdziale przestudiowane zostanie zagadnienie przestrzeni i miejsc magicznych oraz ich umiejscowienie w świecie przedstawionym poematu Ariosta. W podobny sposób zostanie także zaanalizowany motyw locus amoenus oraz jego zastosowanie w opisywanych miejscach, a także jego rola w toku narracji. Zbadana będzie także transformacja tego motywu w stosunku do klasycznego ujęcia, zgodna z filosofią i światopoglądem autora. Trzeci rozdział koncentruje się natomiast na problemie ruchu, który jest analizowanym w ujęciu geograficznym, ponieważ zostaną prześledzone szlaki podróży wybranych bohaterów. Szczególnie podkreślony zostanie geniusz Ariosta, który korzysta z dostępnych wtedy źródeł kartograficznych do opracowania tras i szlaków pokonywanych przez rycerzy.