Psychologiczny kontekst pracy pracowników socjalnych - analiza narracyjna

Przedstawiona praca magisterska dotyczy pytania o to, dlaczego pracownicy socjalni, pomimo trudności, trwają w wybranym zawodzie. Trudności wynikają ze specyfiki sytuacji pracownika socjalnego na rynku pracy, jego negatywnej percepcji w społeczeństwie oraz zjawisk charakterystycznych dla tej pracy: zagrożenia wypaleniem, koniecznością przestrzegania reguł okazywania oraz zmęczenia współodczuwaniem. Istnieje także wiele psychologicznych czynników motywujących do pomagania. Teorie ewolucyjne wskazują na źródła wzmocnień uzyskiwanych przy pomaganiu, teorie osobowości wyliczają cechy. W badaniu wykorzystano metody jakościowe w postaci technik wywiadu narracyjnego. Przeprowadzono 11 rozmów z pracownikami dwóch małopolskich instytucji pomocy społecznej, w różnym wieku i o różnym stażu pracy. Na podstawie analizy rozmów można stwierdzić, że problem badawczy powinien być przedefiniowany na pytanie o to, jakie czynniki przeciwdziałają odchodzeniu z pracy pracowników socjalnych o krótkim stażu, a jakie wpływają na dobrostan psychiczny pracowników zarówno o krótkim i długim stażu pracy. Prawdopodobieństwo odejścia z pracy zmniejsza się wraz z wiekiem pracownika. Czynniki wpływające na dobrostan psychiczny: to odpowiednia socjalizacja w miejscu pracy, wsparcie koleżeńskie i pozytywny klimat emocjonalny w pracy oraz ukształtowany, dojrzały system wartości danego człowieka. Czynniki w największym stopniu utrudniające pracę pracownikom socjalnym to nadmierne obciążenie pracą i praca pod presją, wynikająca z niekorzystnego wizerunku pracownika socjalnego w mediach i w społeczeństwie. Wbrew pozorom praca z klientem i dramatyczne doświadczenia nie wpływają na pracownika tak, jak kwestie związane z otoczeniem instytucjonalnym pracy socjalnej.

In this thesis, I am trying to answer the following research question – why do social workers remain in their chosen job, though it is often hard and unpleasant. Social worker’s problems are caused by certain factors. Situation of social worker on job market in Poland is quite difficult, their perception in society (especially in media) is biased. In their work, they can expect burnout, they have to observe emotional display rules, they can also feel compassion fatigue. Nevertheless, there are plenty of psychological reasons (evolutionary, personality), why social workers can feel motivated to help other people. I conducted 11 narrative interviews with social workers from two institutions in Lesser Poland. The analysis shows that the research question should be asked in a following way: what are the factors which prevent younger social workers from leaving the job and what factors influence the work satisfaction of both younger and older social workers. Older social workers do not leave their job, as they are afraid of unemployment. Socialization in workplace, good organizational climate and mature system of values can cause social worker satisfaction. Workload and pressure due to negative perception of social workers in media deteriorate their satisfaction.