Violence and poetics of shock in the films of David Fincher (on selected examples)

David Fincher należy obecnie do najbardziej utalentowanych amerykańskich reżyserów. Niniejsza praca omawia tematykę przemocy i poetyki szoku w jego twórczości. Mroczna stylizacja jego filmów sprawia, że stanowczo wyróżnia się on na tle przemysłu filmowego. Szczegółowo omówione są następujące filmy: „Siedem”, Fight Club”, „Zodiak” oraz „Dziewczyna z tatuażem”. Dynamiczna narracja i starannie dobrana ścieżka dźwiękowa w filmach Finchera budzą u widza niepokój, co też jest świadomą intencją Finchera. Dotychczas reżyser najczęściej eksplorował temat seryjnych morderców oraz przemocy, która ulega mechanizmom transgresji. Oba motywy stanowiły kanwę trzech jego filmów: „Siedem”, „Zodiaka” i ”Dziewczyny z tatuażem”. Wspólnym elementem łączącym te trzy filmy jest estetyka kina noir. Fincher gra w swoich filmach konwencjami opowiadania oraz oczekiwaniami widzów. Z kolei „Fight Club” wyreżyserowany w 1999 roku stał się filmem kultowym i zyskał wierne grono fanów. Film ten stanowi swoisty manifest Pokolenia X uderzający w społeczeństwo konsumpcyjne.Bohaterami w filmach Davida Finchera są przede wszystkim mężczyźni, których życiowa sytuacja zmusza do podejmowania dramatycznych decyzji. Kobiety w filmach Finchera są raczej marginalizowane i funkcjonują na dalszym planie. Przemoc jaką stosują postacie w jego filmach ma często podtekst seksualny lub religijny. Gdy pozytywni bohaterowie odwołują się do przemocy, zawsze jest ona fabularnie usprawiedliwiona. Efektem tego jest stopniowe przesuwanie granicy dopuszczalności moralnie złych zachowań.Chociaż nie każdy z filmów Davida Finchera okazał się finansowym sukcesem to zdaniem krytyków każdy jego projekt zasługuje na uwagę. Świadczyć mogą o tym liczne nagrody zdobyte przez jego filmy. Niewątpliwie Fincher należy do reżyserów, którzy poważnie traktują swoich widzów, gdyż nie narzuca im jednoznacznej interpretacji jego filmów a pozwala im samodzielnie wyrobić sobie opinię.

At present David Fincher belongs to one of the most talented american directors. The following thesis is discussing the matter of violence and shock poetics in his productions. Dark stylization of his films makes it stand out definitely against American movie industry. The following movies: "Seven", "Fight Club", "Zodiac" and "The Girl With The Dragon Tattoo" are talked particularly. Dynamic narration and carefully assorted soundtrack in Fincher's movies arouse anxiety in audience which is Fincher's conscious intention. So far the director has mostly explored the theme of murderers and violence, which gave in mechanism of transgression. These both subjects determined storylines of his three movies: "Seven", "Zodiac" and "The Girl With The Dragon Tattoo". The common factor connecting these three films is aesthetics of noir cinema. Fincher plays in his films with convention of a story and an audience's expectations. In the meantime "Fight Club" directed in 1999 became a cult film and earned loyal group of fans. This film makes up a characteristic manifesto of Generation X striking in consumption society. Characters in David Fincher's movies are most of all men, whose living situation forces them to make dramatic decisions. Meanwhile women in Fincher's movies are functioning in the further background. The violence practiced by the bad characters often has a sexual or religious context. When the positive characters use violence, it always is spectacularly excused. The effect of that is a gradual moving of the acceptability limit of the moral misbehavior. Even though not every David Fincher's movie was a financial success, in critics opinion each of his production deserves an attention. Countless awards gained by his movies show that clearly. Without doubt Fincher belongs to directors who seriously treat their audience, because he does not obtrude on them straightforward interpretation of his movies but lets them make their own opinions individually.