To overcome - keeping. Polish and Lithuanian memory and identity in the texts by Czesław Miłosz and Tomas Venclova

The aim of this thesis is an attempt to determine what kind of identity Czeslaw Milosz and Tomas Venclova represented and how it was influenced by such elements as: the origin of the two poets, the fact of growing up in a multicultural borderland, their approach to the actions of their compatriots, staying in exile, memory of the painful events of history, recollections of a lost homeland. The author of this thesis, by analyzing poems and essays of both artists, argues for the polycentric identity of both Polish and Lithuanian poet which is manifested primarily in their ideological position, based on the principle of tolerance and understanding towards the Other. The work consists of three chapters. The first chapter is devoted entirely to "The Dialogue of Vilnius" - a double dialogue by Milosz and Venclova that turned from the exchange of letters into a long discussion on the difficult relationship linking the Poles and Lithuanians. The purpose of the second and third chapter is an attempt to answer the question: What was the Lithuania for Czeslaw Milosz and what was it for Tomas Venclova? What kind of memory about Lithuania and Vilnius do both poets hold? How was their long friendship impacted by the fact that the two - Polish and Lithuanian - grew up in the Grand Duchy of Lithuania, both burdened with similar historical experiences, and then were forced to stay in exile? The basis for seeking reciprocal links - both similarities and differences - are poetic and essayistic works of the two poets, in which the themes of Vilnius and Lithuania play an important role.

Celem przedstawionej pracy jest próba ustalenia, jaki rodzaj tożsamości reprezentowali Czesław Miłosz i Tomas Venclova oraz jaki wpływ na jej kształtowanie miały takie czynniki, jak: pochodzenie obu poetów, fakt dorastania na terenach wielokulturowego pogranicza, stosunek do poczynań własnych rodaków, pobyt na emigracji, pamięć o bolesnych wydarzeniach historii, wspomnienia o utraconej ojczyźnie. Autorka niniejszej pracy, poprzez analizę utworów poetyckich i tekstów eseistycznych obu twórców, stawia tezę o policentrycznej tożsamości zarówno polskiego, jak i litewskiego poety, która objawia się przede wszystkim w ich światopoglądowej postawie, opierającej na zasadzie tolerancji i rozumieniu racji Innego. Praca obejmuje trzy rozdziały. Rozdział pierwszy w całości poświęcony jest „Dialogowi o Wilnie” – dwugłosowi Miłosza i Venclovy, który z wymiany listów, przerodził się w wieloletnią dyskusję na temat trudnych relacji łączących Polaków i Litwinów. Celem rozdziału drugiego i trzeciego jest próba udzielenia odpowiedzi na pytania: czym była Litwa dla Czesława Miłosza a czym dla Tomasa Venclovy? Jaka jest pamięć obu poetów o Litwie i Wilnie? Jaki wpływ na ich wieloletnią przyjaźń miał fakt, że obaj – Polak i Litwin – wzrastali na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego, obciążeni podobnymi doświadczeniami historycznymi, zmuszeni do pobytu na emigracji? Podstawą poszukiwania wzajemnych powiązań – podobieństw i różnic – są poetyckie i eseistyczne utwory obu poetów, w których istotną role ogrywa motyw wileńsko-litewski.