This thesis is an attempt to present Cracow between XIX and XX century. It contains conclusions based on source texts from this period - newspapers, diaries, yearbooks. Distributed intelligence colorful life at the time of Polish Galicia, focusing on the largest cultural center of this period - Cracow. There was also time, when the city's development in terms of education - Jagiellonian University and the Academy of Fine Arts were the centers having outstanding teaching staff, and great numbers of young, talented students. The study focused on the historical background, artistic creativity and bohemian meeting places. Here are also presented prominent people of that era - artists, writers, publicists. Among them were men like S. Wyspiariski, S. Przybyszewski, R. Starzewski. There is shown opinion-forming role of the press, and daily bohemian habits. An important role was played by cafes and patisseries as a places of meetings, live discussions and exchanging ideas. In Jama Michalika’s café, artist met together and came up with firs polish cabaret – Green Balloon. It was changing time, created remarkable works of literature and paintings. Cracow in the late XIX century was full of artistic life, open minded to new ideas, huge development of art, and center of culture in Galicia.
Niniejsza praca magisterska jest próbą przedstawienia Krakowa przełomu wieków XIX i XX. Zawiera wnioski oparte o teksty źródłowe z tej epoki – gazety, pamiętniki, roczniki. Ukazuje barwne życie inteligencji polskiej Galicji, skupiając się na największym ośrodku kulturalnym tego okresu – Krakowie. Przełom wieków był również okresem rozwoju miasta pod względem oświaty – Uniwersytet Jagielloński, oraz Akademia Sztuk Pięknych były ośrodkami skupiającymi wybitną kadrę nauczycielslką, oraz rzesze młodych, zdolnych studentów. W pracy skupiłam się na pokazaniu podłoża historycznego, twórczości artystycznej oraz miejsc spotkań cyganerii. Przedstawione zostały tu równiez wybitne jednostki z tej epoki – artyści, literaci, publicyści. Wśród nich znalazły się takie postacie jak S. Wyspiański, S. Przybyszewski, R. Starzewski. Pokazana została również opiniotwórcza rola prasy, oraz codzienne zwyczaje cyganerii. Ważną rolę pełniły kawiarnie, oraz cukiernie bedące miejscem spotkań, żywych dyskusji, oraz wymiany myśli. To właśnie w cukierni – Jamie Michalika miały miejsce występy pierwszego polskiego kabaretu – Zielonego Balonika. Kraków schyłku wieku XIX to okres przełomowy, nastąpiły wtedy ogromne przemiany ideologiczne, powstały wybitne dzieła literackie, oraz malarskie.Okres ten znany jest również z bujnego życia artystycznego, otwartości na nowe prądy myślowe, ogromnego rozwoju sztuki. Było to bez wątpienia centrum kulturalne Galicji.
