Jewish inscriptions of Rome written in Latin. A language analysis.

There are more than 600 ancient Jewish inscriptions (mostly funerary) surviving from the city of Rome, which have been left by hellenized Jews coming from the Eastern Mediterranean. The inscriptions are dated generally to 3rd and 4th century A.D. and most of them have been written in Greek. However among the Greek ones there are a number of Latin inscriptions consisting approximately 25% of the corpus of Jewish epitaphs from Rome. The aim of this dissertation is to analyze and interpret the character of the language of this group of inscriptions.Some of them have been written in Greek alphabet including transliterations where Latin long and short vowels have been distinguished and phonological transcriptions revealing the influence of the spoken language. We can observe graphemic interference from Greek even in inscriptions written in Latin alphabet.The spelling of the inscriptions displays many aberrations from classical orthography, typical for texts characterized as belonging to 'vulgar' variety of the Latin language and resulting in phonological changes that have taken place in the language. Moreover some features of the inscriptions can be interpreted as evidence for the speech of non-native speakers.When examining the morphology of the inscriptions we find not merely the examples of developments typical for colloquial language but also the evidence of the Greek influence, especially in the inflections of the feminine names.In terms of the syntax the inscriptions also demonstrate some Vulgar Latin characteristics, e. g. the use of cum with accusative or replacement of the accusative and infinitive construction by conjunction and a finite verb. On the other side many epitaphs favor placement of the verb at the end of the sentence, showing word order typical for formulaic style.The vocabulary and phraseology allow an insight into how the writers of the Jewish epitaphs attempted to adapt the Latin language for the expressions hitherto composed in Greek. In Jewish inscriptions written in Latin we find many Greek loan words and Greek formulas translated into Latin, transliterated or incorporated into the Latin text unchanged.On the basis of the evidence contained in the funerary inscriptions we can conclude that the language used by Jewish population at Rome does not display any substantial difference to the variety of the Latin found in non-Jewish inscriptions or other non-literary texts of the Late Antiquity. In addition, in some inscriptions we can observe certain peculiarities typical for the use of the Latin by Greek native speakers.In describing the character of the language of the inscriptions it is also appropriate to consider the authorship and the possible circumstances behind the composition of the epitaphs. Many inscriptions may have been composed by professional stonecutters or drafters. Taking this into account we can assume that the final text of the epitaph was determined by the interaction between the client commissioning the inscription and the stonecutter. In such case the “Jewish” elements in inscriptions (e. g. typical Greek epithets or formulas added to the Latin text) were deliberately chosen in order to emphasize the Jewish identity of the deceased and the dedicator of the epitaph.

Zachowane antyczne inskrypcje żydowskie z terenu Rzymu obejmują ponad 600 inskrypcji, przeważnie nagrobnych, pozostawionych przez przybyłych ze Wschodu zhellenizowanych Żydów i ich potomków. Większość z nich datowana jest na okres III-IV w. n.e. Około jedna czwarta z inskrypcji, obok dominującego języka greckiego zapisana została w języku łacińskim. Przedmiotem pracy jest analiza językowa tej właśnie grupy inskrypcji. Część badanych inskrypcji łacińskich została zapisana przy użyciu alfabetu greckiego. Można wśód nich wyróżnić zarówno stosowanie tradycyjnej transliteracji z zaznaczeniem długości łacińskich samogłosek jak i transrypcję fonetyczną zdradzającą wpływy języka mówionego epoki, w której powstały. Nawet w inskrypcjach zapisanych alfabetem łacińskim spotykamy interferencje ortograficzne z języka greckiego.Pisownia samogłosek i spółgłosek wykazuje liczne odstępstwa od klasycznej ortografii, charakterystyczne dla tekstów zaliczanych do tzw. łaciny potocznej, a będące wynikem rozwoju fonetycznego języka. Ponadto spotykamy formy ukazujące wymowę łaciny przez nie-rodzimych użytkowników tego języka.Analiza morfologiczna tekstów inskrypcji dostarcza przykładów zjawisk charakterystycznych dla języka potocznego, jak na przykład mieszanie paradygmatów, ale również ukazuje wpływy języka greckiego, zwłaszcza w fleksji imion I deklinacji.Inskrypcje pod względem składniowym również wykazują pewne cechy łaciny potocznej jak anomalie w użyciu przypadków z przyimkami czy zastępowanie konstrukcji accusativus cum infinitivo zdaniem podrzędnym ze spójnikiem quod. Jednocześnie w wielu inskrypcjach zachowany jest szyk z orzeczeniem na końcu zdania, typowy dla formularnego stylu epitafów.Przyglądając się słownictwu i frazeologii, możemy zobaczyć w jaki sposób autorzy żydowskich epitafów próbowali dostosować język łaciński do wyrażania tego, do czego używany był już wcześniej język grecki. W łacińskich inskrypcjach żydowskich bardzo często spotykamy greckie zapożyczenia, czy greckie formuły tłumaczone na łacinę, transliterowane lub dołączane w oryginalnym brzmieniu i z zachowaniem greckiego pisma.Podsumowując, język, którego używają żydowscy mieszkańcy Rzymu nie różni się od łaciny nie-żydowskich inskrypcji czy innych tekstów nieliterackich okresu późnego cesarstwa. W części inskrypcji można zaobserwować także szereg zjawisk charakterystycznych dla posługiwania się językiem łacińskim przez jego nie-rodzimych użytkowników. Przy ocenie języka należy rówież uwzględnić kwestię autorstwa inskrypcji. Najprawdopodobniej wiele inskrypcji zostało wykonanych na zlecenie, wobec tego o ostatecznym kształcie tekstu i stanie języka decydowała interakcja pomiędzy profesjonalym wykonawcą inskrypcji a żydowskim zleceniodawcą. W takich przypadkach, elementy „żydowskie” jak specyficzne greckie epitety czy formuły dodawane do tekstu łacińskiego stanowiły świadomy zabieg mający na celu podkreślenie tożsamości pochowanej osoby i dedykatora inskrypcji.