Zasada neutralności światopoglądowej we współczesnej myśli liberalnej

The thesis concerns one of the most important issues set against the backcloth of the contemporary liberal thought. The issue being that of neutrality principle namely the principle claiming that political actions and decisions are neutral and therefore just if they are not predicated on claims about good life. The principle was advocated strongly, among others, by J. Rawls, B. Ackerman, R. Dworkin, B. Barry, C. Larmore.Much of the critique of the neutrality principle has proceeded on the basis of the assumption that the concept of neutrality is to vague. To defend neutrality is to develop a concept into a conception (in Hartian and Rawlsian sense) of neutrality. In the thesis author presents four most important questions with regard to the neutrality principle that should be answered in order to make the formulation of the principle effective and plausible. The first one concerns the issue of the character of the principle, the second one deals with the ratio of the principle (arguments that can be conjured up to support the idea), the third one relates to the scope of its validity and the last one answers the question with regard to what one should be neutral.The author claims that we do not have only one conception of neutrality, but many different conceptions. In his opinion the most defensible view is justificatory neutrality with regard to controversial conceptions of the good which is based on the assumption of equal moral status of all citizens.

Spór o znaczenie zasady neutralności światopoglądowej, z całą pewnością, jest jednym z najważniejszych i najciekawszych na gruncie współczesnej filozofii liberalnej. Pod pojęciem "zasada neutralności" najczęściej rozumie się dyrektywę głoszące, że polityczne działania i decyzje są neutralne, i w stąd sprawiedliwe, jeżeli nie u ich podstaw nie znajdują się założenia odnośnie do jakiejkolwiek wizji dobrego życia. Zwolennikami zasady neutralności w takim brzemieniu byli, między innymi, J. Rawls, B. Ackerman, R. Dworkin, B. Barry, C. Larmore.Znaczna część krytyki sformułowanej przeciwko zasadzie neutralności opiera się na założeniu, że pojęcie neutralności jest zbyt wieloznaczne (nieprecyzjne). Aby bronić neutralności przed taką krytyką należy rozwinąć pojęcie do postaci koncepcji (w sensie Hartowskim i Rawlsowskim). W pracy autor przedstawia cztery najważniejsze kwestie, które należy uszczegółowić, tak aby formuła neutralności była użyteczna i przekonująca. Pierwsze z nich dotyczy charakteru zasady; drugie - jej uzasadnienia (argumentów, jakie można wskazać na rzecz jej obowiązywania); trzecie odnosi się do zakresu jej obowiązywania, a czwarte odpowiada na pytanie, wobec czego należy zachować neutralność.Autor stoi na stanowisku, że nie istnieje tylko jedna zasada neutralności, ale że mamy różne koncepcje neutralności. Jego zdaniem najbardziej przekonującą jest koncepcje neutralności uzasadnienia odnosząca się do kontrowersyjnych koncepcji dobra uzasadniana odwołaniem do równego statusu moralnego wszystkich obywateli.