Language and national identity

Niniejsza praca koncentruje się wokół aspektu językowego nacjonalizmu. Jej celem jest analiza zależności, jakie zachodzą pomiędzy językiem a tożsamością narodową oraz jak te zależności odzwierciedlały się w rozwoju nacjonalizmu. Poglądów w tym zakresie jest wiele, jednakże począwszy od myślicieli epoki romantyzmu, język nieprzerwanie wskazywany jest jako jeden z najistotniejszych aspektów narodu, a zarazem poczucia tożsamości narodowej. Z uwagi na takie powszechne jego postrzeganie, nie omieszkiwano wykorzystywać języka w roli użytecznego narzędzia politycznego służącego bądź to tworzeniu, bądź rozwijaniu tożsamości narodowych. Pomimo już długiej historii udziału języka w ruchach nacjonalistycznych, jednak jego rola w procesie tworzenia narodu nie jest oczywista. Z tej też przyczyny drugi rozdział pracy poświęcony jest analizie sytuacji językowej w czterech z krajów, które wchodziły w skład Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Ich przykład jest o tyle bardzo ciekawy w aspekcie relacji pomiędzy językiem a tożsamością narodową i zarazem nacjonalizmem, iż w niedawnej historii przeszły one interesujące transformacje językowe wynikłe między innymi z rozpadu federacyjnego państwa. Szczególnie intrygujące jest, iż w czasie istnienia SFRJ cztery z jej republik posiadały wspólny język serbsko-chorwacki. Jednakże wraz z rozpadem federacji, nastąpiła również dezintegracja języka. W rezultacie nieodzownie pojawia się pytanie, jak te przemiany odbiły się na poczuciu tożsamości narodowej oraz językowej mieszkańców regionu, na które w pracy podjęta jest próba odpowiedzi. Rozważane jest również, na ile owe transformacje narodowościowo-językowe były rezultatem działań odgórnych rządzących oraz elit akademickich, a na ile były procesem spontanicznym Jednak przed analizą sytuacji w krajach byłej Jugosławii, w pierwszym rozdziale pracy przedstawiony jest od strony historycznej rozwój idei nacjonalizmu z szczególnym naciskiem na jego językowy aspekt. Rozdział ten oparty jest przede wszystkim na poglądach Erica Hobsbawma z dzieła Narody i Nacjonalizm po 1780 roku, jak również na teorii Benedykta Andersona z pracy Wspólnoty Wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, gdzie proponuje on, iż język, a dokładniej języki pisane leżą u podstaw rozwoju ,,wspólnot wyobrażonych’’, jako które autor postrzega narody. Natomiast w ostatnim rozdziale niniejszej pracy podjęta jest próba odpowiedzi na przewijające się w niej pytanie o to, czym jest język dla tożsamości narodowej.

This thesis is concerned with the linguistic aspect of nationalism. It aims to analyze the relations between language and national identity and how they have been reflected throughout the development of nationalism. As a case study it uses Jugoslavia before and after its disintegration. Throughout examination of the linguistic and national developments in the region, an attempt to establish the link between the linguistic and national identities is undertaken.