Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Tytuł pozycji:

Types of bedrock steps in the channel of stream Konina (Gorce Mts.)

Tytuł:
Types of bedrock steps in the channel of stream Konina (Gorce Mts.)
Typy progów skalnych w korycie potoku Konina (Gorce)
Autorzy:
Baran, Gabriela
Słowa kluczowe:
bedrock steps, bedrock channels, Gorce Mts., fluvial processes, geological conditions, mountain rivers
progi skalne, koryta skalne, Gorce, procesy fluwialne, uwarunkowania strukturalne, rzeki górskie
Język:
polski
Dostawca treści:
Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego
Inne
  Przejdź do źródła  Link otwiera się w nowym oknie
133 bedrock steps were mapped in the channel of Konina: 85 of them within the Magura unit, 36 in the tectonic window of Mszana Dolna and 12 on the boundary of these structural units. The steps were formed due to bedrock erosion, caused by landuse changes in the catchment and tectonic uplift of the Gorce Mts., which exposed more resistant lithologic strata. Lithological diversity and fracture density also are responsible for different morphologies and ways of evolution within the structural units and between them. Steps of low and medium height (up to 1 meter), almost horizontal and inclined (up to 40o) were the most frequent. All the forms, besides 6 subsequent steps, were obsequent. Steps are usually formed by single layer of sandstone, and within the tectonic window by thin flysch layers. 35 steps consisted of more than one layer. Most of the steps are dissected, have uneven faces. The flow can form one or more separate streams. A large variety of steps allowed to classify them into different types based on: height, lithology, origin, run and dip of the rock layers, sequence of layers, angle of dip, morphology (general shape and face profile), location in relation to channel course and run of rock layers, horizontal shape of the face, water flow (number of streams and their contact with the face), and number and spacing of steps. Steps are places with turbulent flow of water which allowes to develop concave erosional forms in the channel Bed. This has a very import ant influence on vertical (acceleration of bedrock erosion) and horizontal (undercutting of riverbanks) changes of channel. Bedrock steps are also knickpoints leading to transformation of longitudinal profile into more even. Step-pool sequences, which also can be formed by bedrock steps, natural energy dissipation system which helps to maintain stability of the channel. Analyzed steps can be considered as forms typical for the river channel in Flysch Carpathians.

W korycie Koniny skartowano 133 progi: 85 w obrębie jednostki magurskiej, 36 w oknie tektonicznym Mszany Dolnej oraz 12 na granicy jednostek. Powstanie tych form jest związane z działaniem erozji wgłębnej, uwarunkowanej zmianami użytkowania terenu w zlewni oraz tektonicznym podnoszeniem obszaru, na podłoże skalne o zróżnicowanej odporności. Różnice litologiczne oraz gęstość spękań odpowiadają również za różne wykształcenie oraz sposób przekształcania progów zarówno w obrębie jednostek strukturalnych, jak i miedzy nimi. Najliczniejsze są progi niskie i średnie (do 1 m wysokości), prawie poziome i zapadające (upad do 40o). Wszystkie formy, za wyjątkiem 7 subsekwentnych, są obsekwentne. Najczęściej są założone na pojedynczej ławicy piaskowca, a w oknie tektonicznym – na drobnorytmicznych utworach fliszowych. 35 form składa się z więcej niż jednej ławicy. Progi są w większości rozczłonkowane, o nieregularnych czołach, a przepływ zachodzi jedną lub kilkoma strugami. Zróżnicowanie wykształcenia form pozwoliło na wydzielenie typów w zależności od: wysokości, litologii, genezy, zgodności z upadem warstw, sekwencji ławic, kąta upadu ławic, morfologii (ogólnego kształtu progu oraz profilu czoła), stosunku do przebiegu koryta, przebiegu warstw skalnych, przebiegu progu w planie, sposoby przepływu wody (liczby strug oraz sposobu ich kontaktu z czołem) oraz ilości i odległości form od siebie. Progi, poprzez generację turbulentnego przepływu wody i rozwój wklęsłych form erozyjnych, mają istotny wpływ na przeobrażanie koryta w pionie (miejsca intensyfikacji erozji wgłębnej) oraz poziomie (podcinanie brzegów przez kotły eworsyjne). Są również punktami erozji wstecznej, prowadzącej do wyrównania profilu podłużnego rzeki, natomiast sekwencje typu próg-kocioł stanowią system dyssypacji energii, przyczyniający się do zachowania stabilności koryta. Skartowane progi można uznać za formy typowe dla całych Karpat fliszowych.

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies