Air contamination in Cracow agglomeration by heavy metals and benzo(a)pyrene.

The purpose of this work was to show the air pollution in the Cracow agglomeration of heavy metals (cadmium, lead, arsenic and nickel) and benzo(a)pyrene in 2009-2012. For comparison was presented to the air pollution in other parts of the Malopolska Region: in Trzebinia and Zakopane. In the work was characterized place of research and lists the most important source of emissions in the Region and the types of pollutants. The elaboration describes the measurement stations and the method of obtaining the material. It also was carried out the analyse of the chemical mineralization and extraction. There have been characteristiced acceptable air quality levels, the main sources of emissions and space accumulation in the human body of heavy metals and benzo(a)pyrene. In this research was presented effects of exposure of humans and other living organisms to the above substances. In particular, attention was paid to the possibility of cancer under the influence of their influence. Based on the analysis was compared made respondents years and the winter and summer seasons within a given station for a given pollutant. Also analyzed the potential differences between the stations. Pointed to the lack of exceedances of average acceptable levels of heavy metals and a significant overrun of average concentrations of PM10 and benzo(a)pyrene. It was found in significantly higher concentrations in winter than in the summer in the case of all substances with the exception of nickel. In Zakopane reported the highest average concentration of B(a)P in 2012. In contrast, the Bulwarowa street describe the highest concentration of PM10 in the same year. After analyzing the results described condition of pollution in Cracow. Then briefly characterized air protection program for the city of Cracow in 2005 and two air protection programs for the Malopolska Region 2009 and 2013. Then made their comparisons and examines reports on the implementation of these programs. At the end was show changes to improve the condition of the air in the Cracow agglomeration.

Celem niniejszej pracy było przedstawienie stanu zanieczyszczenia powietrza w Aglomeracji krakowskiej metalami ciężkimi (kadmem, ołowiem, arsenem i niklem) oraz benzo(a)pirenem w latach 2009-2012. Dla porównania, zaprezentowano także zanieczyszczenie powietrza w innych miejscach województwa małopolskiego: w Trzebini i Zakopanem. Scharakteryzowano miejsce badań oraz wymieniono najważniejsze źródła emisji w województwie i rodzaje zanieczyszczeń. Opisano stacje pomiarowe oraz sposób pozyskiwania materiału. Przedstawiono analizę chemiczną: mineralizację i ekstrakcję. Dokonano charakterystyki metali ciężkich i benzo(a)pirenu pod względem stężeń dopuszczalnych w powietrzu, głównych źródeł ich emisji i miejsca akumulacji w organizmie ludzkim. Zaprezentowano skutki narażenia człowieka i innych organizmów żywych na działanie powyższych substancji. W szczególności zwrócono uwagę na możliwość powstawania nowotworów pod ich wpływem. Na podstawie analizy wyników dokonano porównań badanych lat oraz sezonów zimowego i letniego w obrębie danej stacji, dla danego zanieczyszczenia. Przeanalizowano także potencjalne różnice pomiędzy stacjami. Wskazano na brak przekroczeń średniorocznych poziomów dopuszczalnych metali ciężkich oraz na znaczne przekroczenia średniorocznych stężeń pyłu zawieszonego PM10i benzo(a)pirenu. Stwierdzono istotnie wyższe stężenia w zimie niż w lecie w przypadku wszystkich substancji z wyjątkiem niklu. W Zakopanem odnotowano najwyższe średnioroczne stężenie B(a)P w 2012 roku. Natomiast przy ulicy Bulwarowej było najwyższe stężenie pyłu zawieszonego PM10 w tym samym roku. Po analizie wyników opisano stan zanieczyszczenia Krakowa. Następnie krótko scharakteryzowano Program ochrony powietrza dla miasta Krakowa z 2005 roku oraz dwa Programy ochrony powietrza dla województwa małopolskiego z 2009 i 2013 roku. Dokonano ich porównań, a także przeanalizowano Sprawozdania z realizacji powyższych Programów. Na koniec przedstawiono zmiany jakie są brane pod uwagę, aby poprawić stan powietrza w Aglomeracji krakowskiej.