Doktor Panteusz w przemianach by Placyd Jankowski - stylization of genres, idea of work

I decided to write about stylization of genres and idea of work by Placyd Jankowski - ‘Doktor Panteusz w przemianach’ (1845). The first chapter presents the influence of three novel’s types on Jankowski’s work (philosophical tale, moral-psychological novel based on Sterne’s sentimentalism and metaphysical novel). In the second one I am looking for the ‘serio-comical’ elements of carnivalization in this book and presenting elements of antique species in Jankowski’s work (Socratic dialogues and Menippean satire). In the third chapter I try to consider whether ‘Doktor Panteusz’ can be read as a philosophical tale.

„Doktor Panteusz w przemianach” (1845) Placyda Jankowskiego stanowi pewien eksperyment powieściowy o charakterze synkretycznym. W dziele tym można wyróżnić trzy główne zabiegi stylizacyjne, z których każdy początkowo zdaje się wyznaczać osobną ścieżkę interpretacyjną dla utworu. Owe wątki wyrastają z zastosowania przez autora kilku stylizacji gatunkowych - powiastki filozoficznej, powieści psychologiczno-moralnej osadzonej w sentymentalizmie sterne'owskim i powieści metafizycznej. Pomimo wewnętrznego zróżnicowania, czerpania przez autora z rozmaitych tradycji powieściowych - utwór ten, dzięki wymowie, tworzy w ostatecznym obrachunku całość poddającą się jednoznacznej interpretacji.Po zbadaniu kwestii stylizacji gatunkowych w pierwszej części pracy, w rozdziale drugim podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy „Doktora Panteusza” - w którym można dostrzec pewne elementy zarówno dialogu sokratycznego jak i satyry menippejskiej - można zaliczyć w poczet literatury skarnawalizowanej.W ostatnim, trzecim rozdziale pracy, postanowiono zbadać, na ile „Doktor Panteusz”, stanowiący osobliwą próbę prywatnej literackiej rozprawy Jankowskiego z poglądami filozofii panteistycznej w wykonaniu Bronisława Trentowskiego, może być w związku z polemicznym charakterem odczytywany jako powiastka filozoficzna.