Background: Chronic diseases are nowadays the major problem of medicine. Numerous re-searches have proved that apart from main risk factors that are: smoking, excessive alcohol drinking, sedentary lifestyle and unhealthy diet, there are also more complex factors, namely socio-economic ones. More and more often multimorbidity occurs. That means having a cou-ple of chronic disease at the same time. There are many scientific works that elaborate on this subject taking into account socio-economic context. However, that kind of research is, unfor-tunately, not popular in Poland. Moreover, there isn’t any analysis of the influence of socio-economic conditions in childhood on multimorbidity. Therefore I would like to elaborate on this subject in my thesis.Aim: The aim of this work is to evaluate the relationship between socio-economic status in childhood and multimorbidity among population at the age 45-69 in Krakow. Materials and methods: Data used in analysis consists of a randomly chosen 10% subsample of HAPIEE research participants conducted in Poland. Data was collected in two stages. First one was an interview aiming to obtain information about particular person’s socio-economic status, history of chronic diseases that occurred within a family, eating habits and physical activity. Then, people who agreed to participate in the project were invited to a clinic to have their blood sample taken and for anthropometric tests. There were 1068 people in the beginning, from whom 39 were excluded due to the lack of information about socio-economic status in childhood. Finally the subset consisted of data of 1029 examined people including 498 men and 531 women. The influence of socio-economic status and other risk factors on multimorbidity was evaluated thanks to multidimensional regression models.Results: This research proves that multimorbidity is very common. Only 11% of examined people didn’t suffer from any of 16 illnesses. 22% suffered from one and 67% from two or more. Frequency of occurrence of two or more chronic diseases was higher among women (OR=1,54, 95%CI: 1,03-2,29) and older people (OR=3,42, 95%CI: 2,28-5,15). As far as multimorbidity among adults is concerned, socio-economic status in childhood turned out to be a vital aspect. Unfortunately, poverty and uneducated parents contributed to more frequent multimorbidity occurrence in future. The results of multidimensional analysis show that when we take gender, age, lifestyle and socioeconomic status into consideration, living conditions in childhood present an independent risk factor of multimorbidity. This relationship turned out to be particularly important among people who climbed up the social ladder in their adult-hood. Conclusions: Multimorbidity occurs frequently among the population of Krakow aged 45-69 years. Parents’ low social status and poor living conditions were significant when it came to multimorbidity development among their children in future. Therefore, it is extremely im-portant to eliminate health inequalities in the early stage of life.
Wstęp: Choroby przewlekłe stanowią obecnie główny problem medycyny. Na podstawie licznych badań wykazano, że oprócz klasycznych czynników ryzyka chorób, jakimi są: palenie tytoniu, nadmierne spożywanie alkoholu, niedostateczna aktywność fizyczna oraz niewłaściwa dieta, za częstsze występowanie schorzeń przewlekłych w dużej mierze odpowiadają czynniki społeczno-ekonomiczne. Coraz częściej mamy również do czynienia ze zjawiskiem równoczesnego występowania kilku chorób przewlekłych u jednego pacjenta. Istnieje wiele zagranicznych publikacji poruszających ten problem w związku z uwarunkowaniami społeczno-ekonomicznymi. W Polsce liczba takich badań jest znikoma, a jeśli chodzi o analizę w kontekście sytuacji społeczno-ekonomicznej w dzieciństwie, badań takich nie ma. Dlatego też ze względu na wagę problemu oraz niedostateczną ilość publikacji, poznanie związku po-między współistnienie chorób przewlekłych a statusem społeczno-ekonomicznym w dzieciństwie stało się celem niniejszego opracowania. Cel: Celem pracy była ocena związku pomiędzy pozycją społeczno-ekonomiczną w dzieciństwie a równoczesnym występowaniem kilku chorób przewlekłych w populacji Krakowa w wieku 45-69 lat. Materiał i metody: Dane wykorzystane w analizach stanowią dziesięcioprocentową próbę losowo wybraną z wykonanej w Polsce części międzynarodowego badania HAPIEE. Dane zebrano w dwóch etapach. W pierwszym z nich, za pomocą wywiadu kwestionariuszowego uzyskano wykorzystane w analizie informacje na temat statusu społeczno-ekonomicznego, historii chorób przewlekłych, a także zachowań zdrowotnych, w tym palenia papierosów, spożywania alkoholu oraz aktywności fizycznej. Następnie osoby, które wyraziły zgodę na udział w projekcie, zostały zaproszone do kliniki na badania antropometryczne oraz bada-nie krwi. Do analizy wylosowano 1 068 osób. Po weryfikacji danych wyłączono 39 osób, od których nie uzyskano informacji na temat statusu społeczno-ekonomicznego w dzieciństwie. Ostatecznie podzbiór zawierał dane dotyczące 1 029 przebadanych mieszkańców Krakowa, w tym 498 mężczyzn i 531 kobiet. Przy pomocy modeli regresji wielowymiarowej oceniono wpływ statusu społeczno-ekonomicznego i innych czynników na współistnienie chorób przewlekłych. Wyniki: Równoczesne występowanie chorób przewlekłych jest zjawiskiem bardzo powszechnym. 11% badanych nie miało żadnej z 16 analizowanych jednostek chorobowych, 22% osób miało jedną chorobą, natomiast aż 67% respondentów miało 2 lub więcej chorób przewlekłych. Częstość równoczesnego występowania 2 lub więcej chorób przewlekłych była wyższa w grupie kobiet (OR=1,54, 95%CI: 1,03-2,29) oraz w starszej grupie wiekowej (OR=3,42, 95%CI: 2,28-5,15). Pozycja społeczno-ekonomiczna w dzieciństwie była istotnie związana z występowanie kilku chorób przewlekłych jednocześnie w życiu dorosłym. Złe warunki bytowe i niższy poziom wykształcenia rodziców predysponowały do częstszego występowania wielochorobowości. Analiza wielowymiarowa pokazała, że po uwzględnieniu płci, wieku, pozycji społeczno-ekonomicznej w życiu dorosłym i cech związanych ze stylem życia, warunki bytowe w dzieciństwie są niezależnym czynnikiem ryzyka występowania wielochorobowości. Związek ten okazał się szczególnie istotny w grupie osób z wyższą pozycją społeczno-ekonomiczną w życiu dorosłym.Wnioski: Równoczesne występowanie kilku chorób przewlekłych jest zjawiskiem powszechnym w populacji Krakowa w wieku 45-69 lat. Status społeczno-ekonomiczny w dzieciństwie, charakteryzujący się złymi warunkami bytowymi oraz niższym wykształceniem rodziców, predysponował do częstszego występowania 2 lub więcej chorób przewlekłych. Ważne jest zatem, aby społeczno-ekonomiczne nierówności w zdrowiu były eliminowane już we wczesnym okresie życia
