The story of broken silence. Memory in Jiří Hájíčeks novels

Praca jest próbą lektury dwóch powieści Jiřego Hájíčka — "Selskiego baroka" i "Rybiej krvi" — w kontekście tzw. dyskursu pamięci. Analizie zostaje poddana narracyjna strategia autora: teksty czeskiego pisarza wykorzystują elementy schematu powieści detektywistycznej, by ostatecznie obnażyć jego niewystarczalność w odniesieniu do historii, będącej polem ścierania się konkurencyjnych wersji przeszłości. Z tą niejednoznacznością muszą sobie poradzić bohaterowie, którzy mimowolnie stają się archeologami zbiorowej pamięci, naznaczonej nieprzepracowaną nigdy traumą. Jej ślady odnajdujemy w języku i przestrzeni, których palimpsestowa struktura skrywa w sobie kolejne, nie zawsze uświadomione, warstwy przeszłości.Pamięć jest jednak tutaj nie tylko quasi-detektywistyczną zagadką czy materiałem do narodowej psychoanalizy, ale przede wszystkim wyzwaniem i obowiązkiem kolejnych generacji — dlatego powieści Hájíčka można czytać również jako pewien projekt etyczny.

The thesis is an attempt to present two Jiří Hájiček's novels — "Selský baroko" and "Rybí krev" — in the context of the memory discourse. The paper analyses the writer's narrative strategy which is a game with the detective fiction scheme: the author uses many of its elements but finally leaves the reader with the competing versions of the past that, unlike in a crime story, is never fully explained. This ambiguity is a challenge faced by Hájiček's characters who become archeologists of the collective memory afflicted by the trauma that has never been overcome. Its traces can be found in language and space which have the structure of a palimpsest. Memory is, however, not only a quasi-detective mystery or a potential subject of national psychoanalysis but also a duty for the younger generations and therefore Hájíček's books can also be read as an ethical project.