XVIII-wieczne synagogi Mazowsza. Architektura, wymowa ideowa.

The subject of this work are the synagogue of both wooden and brick construction built in the eighteenth century on the region of Mazovia. They became some of the most interesting architectural objects of this period. Jewish temples have been presented on the background of different aspects. In originality of solutions used in the implementation of Mazovia synagogues one can see influences of sacral as well as secular architectural forms. It is crucial however to emphasize that an important factor for their formation was also Jewish mysticism. Its character was for example vital to way of allotment of synagogue space, interior decoration and its shaping elements. Furthermore Mazovia’s synagogues have been presented on the background of other regions with the purpose to show how rich and diverse solutions were exhibited by jewish temples.

Przedmiotem niniejszej pracy są synagogi zarówno drewniane jak i murowane wzniesione w XVIII w. na obszarze Mazowsza. Stanowiły one jedne z ciekawszych obiektów architektonicznych tego okresu. Zostały one zaprezentowane na tle różnych aspektów. W oryginalnych rozwiązaniach stosowanych w realizacjach mazowieckich synagog można zauważyć wpływy form architektury świeckiej i sakralnej, ale także ważnym czynnikiem oddziałującym na ich ukształtowanie była mistyka żydowska. To ona w głównej mierze decydowała m.in. o sposobie podziału przestrzeni synagog, dekoracji wnętrza i elementów ją kształtujących. Ponadto przedstawione mazowieckie synagogi zostały przedstawione na tle innych regionów, co ukazuje jak bogatymi i różnorodnymi rozwiązaniami się wykazywały.