Zasada clara non sunt interpretanda w klaryfikacyjnej teorii wykładni prawa Jerzego Wróblewskiego — historia i krytyka

Niniejsza praca jest omówieniem poglądów Jerzego Wróblewskiego na zagadnienie rozumienia i wykładni prawa, jako elementów klaryfikacyjnej teorii wykładni prawa. Podejmuje próbę prześledzenia ewolucji podstawowych założeń tej teorii, takich jak rozróżnienie przepisów i norm prawnych (a także ich znaczeń) oraz koncepcji bezpośredniego rozumienia norm, a w późniejszym okresie także przepisów prawnych. Następnie zostaje podjęta próba ustalenia jak należałoby rozumieć zasadę clara non sunt interpretanda i to zarówno na gruncie wcześniejszych, jak i późniejszych prac Jerzego Wróblewskiego. W rozdziale 3 omówiona zostaje krytyka klaryfikacyjnej teorii wykładni prawa oraz fundamentalnego dla niej rozróżnienia na sytuację bezpośredniego rozumienia (tzw. sytuację izomorfii) oraz sytuację wykładni, w której konieczne jest ustalenie znaczenia reguły decyzji. Ostatecznie zbadana zostaje zasadność tej krytyki, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych badań z dziedziny psycholingwistyki.

This paper discusses the ideas of Jerzy Wróblewski on the issue of understanding and interpretation of the law as part of the clarifying theory of interpretation of the law. It is an attempt to trace the evolution of the basic assumptions of this theory, such as the distinction between legal article and rules (and their meanings) and the concept of direct understanding of the rules (and later also legal articles). Then it is an attempt to determine how should be understood the principle clara of non sunt interpretanda, both on the ground of earlier and later works of Jerzy Wróblewski. Chapter 3 describes the criticism of the clarifying theory of interpretation of the law and the fundamental distinction between the situation of direct understanding (the so-called situation of izomorphy) and the situation of interpretation in which it is necessary to determine the significance of the decision rule. Finally investigated is legitimacy of this criticism, with particular emphasis on the latest research in the field of psycholinguistics.