Wybrane koncepcje ładu politycznego i społecznego oporu w świetle teorii procesu rytualnego Victora Turnera

As part of anthropological research on rites of passage was created the concept of three stages of the ritual: the exclusion, marginalization and inclusion. Central stage, also called liminal is characterized by suspension of social norms, lack of symbols of status and hierarchy. This condition Victor Turner described as communitas, anti-structure dialectically related to the social structure. Communitas paradoxically suspends the social roles, simultaneously being their foundation and condition. At the same time it is a source of emancipation and in the broader sense: ideas and movements targeting the social structure. In this role, it represented to some extent a positive or negative inspiration for political thought. Thus, it is possible to trace the signs of liminality in the history of Western reflection on politics and read these different concept from a new perspective. Communitas is a source primarily for egalitarian and libertarian ideas, at the same time its specificity allows to outline an end to the aspirations and ideas of emancipation. This is due to the interdependence of the structure and anti-structure and also due to the anomic nature of the latter.

W ramach antropologicznych badań nad obrzędami przejścia stworzono koncepcję trzech etapów procesu rytualnego: wyłączenia, marginalizacji i włączenia. Etap środkowy, nazywany także liminalnym cechuje się zawieszeniem norm społecznych, brakiem symboli statusu i hierarchii. Stan ten Victor Turner określił jako communitas, antystrukturę dialektycznie powiązaną ze strukturą społeczną. Communitas paradoksalnie zawiesza działanie ról społecznych, zarazem będąc ich podstawą i warunkiem. Jednocześnie jest ona źródłem dążeń emancypacyjnych i w ogólniejszym sensie: idei oraz ruchów wymierzonych w strukturę społeczną. W tej roli stanowiła ona w pewnej mierze pozytywną lub negatywną inspirację dla myśli politycznej. Toteż możliwe jest prześledzenie śladów liminalności w historii zachodniej refleksji nad polityką i odczytanie tych rozmaitych koncepcji z nowej perspektywy. Communitas stanowi źródło przede wszystkim idei egalitarnych i wolnościowych, zarazem jej specyfika pozwala zarysować kres dążeń oraz idei emancypacyjnych. Wynika to z wzajemnej zależności struktury i antystruktury, jak też anomicznego charakteru tej ostatniej.