Nonmetric traits and their relationship with the homogeneity of the inhabitants of the medieval Sanok in Poland.

Cechy niemetryczne, to tzw. cechy o zmienności nieciągłej możliwe do obserwacji na materiale szkieletowym. Nazywane również cechami epigenetycznymi, dyskretnymi oraz nietypowymi, są to łatwe do zaobserwowania, niemierzalne właściwości występujące na materiale kostnym. Cechy te mogą posłużyć do badań nad powiązaniami genetycznymi między osobnikami w populacji oraz badań odległości biologicznych między populacjami. Badania cech niemetrycznych mogą dać cenne informacje na temat wzorców migracji, struktury populacji, procesów demograficznych, pochodzenia oraz ewolucji człowieka, co może znaleźć zastosowanie nie tylko w antropologii, czy archeologii, ale i również odgrywa dużą rolę w anatomii i medycynie. Niniejsza praca magisterska prezentuje ocenę częstości występowania wybranych cech niemetrycznych w historycznej populacji miasta Sanok. Celem jest zbadanie zmienności wybranych cech niemetrycznych we wczesnośredniowiecznej populacji, a także uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jaka była jej homogenność (genetyczna, morfologiczna oraz kulturowa). Analiza oparta jest na serii 249 grobów, uzyskanych dzięki uprzejmości Muzeum Historycznego w Sanoku. Przekazany przez Muzeum Historyczne materiał kostny opracowany został według metod powszechnie stosowanych w antropologii. W toku pracy badawczej wykazano, iż najczęściej notowanymi cechami niemetrycznymi czaszki są kości wstawne. Zaobserwowano także związek niektórych cech niemetrycznych z płcią oraz dowiedziono, że występowanie niektórych cech niemetrycznych postkranialnych może wpływać na wymiary kości.

The nonmetric traits are the features with a discontinuous variation which may occur in the skeletal material. Also called epigenetic, discrete and unusual, there are unmetered properties occuriing on the bone material which are easy to observe. They may be used as indicators of genetic relationships between individuals in the population and as ratios of biological distances between different populations. The study of the nonmetric traits can give valuable information about the patterns of migration, structure of population, demographic processes and the evolution of humans. In this way, they may be used not only in anthropology or archeology, but also in anatomy and medicine. This document presents the analyse of the incidence of selected nonmetric traits in historical population from Sanok in Poland. The aim is to investigate the variability of nonmetric traits in early medieval population and also answer the question, what was its homogeneity (genetic, morphological and cultural). The analysis is based on a series of 249 graves, obtained from the Historical Museum in Sanok. The bone material was prepared according to the methods which are commonly used in the anthropology. In the course of research, it demonstrated, that the most frequently nonmetric traits are the wormian bones. There was also a relationship of some nonmetric features with the gender. The study demonstrated also, that the presence of certain nonmetric traits can affect the dimensions of the bone.