Pornografia śmierci

Współcześnie zaobserwować można zjawisko postępującej tabuizacji związanej z pojęciem umierania, które obwarowane zostało siecią kulturowych i obyczajowych ograniczeń. Śmierć stała się „niewymowna” zarówno w przestrzeni publicznej, jak i prywatnej. Za przyczyny kryzysu obecnego postrzegania śmierci (chodzi o śmierć naturalną, czekającą znaczną większość populacji) przez społeczeństwo uznawane są między innymi zmiany demograficzne które zachodziły w społecznościach Zachodu na początku XX wieku oraz tzw. zjawisko medykalizacji. W międzyczasie media oraz inne wytwory popkultury przepełnione są obrazami drastycznych wyobrażeń gwałtownej, wynaturzonej i drastycznej śmierci oraz rozkładających się martwych ciał, mającymi na celu szokowanie odbiorców. Ten ciekawy fenomen kulturowy i społeczny, ochrzczony w latach pięćdziesiątych XX wieku mianem pornografii śmierci, stoi w opozycji do tradycyjnych, historycznych postaw, traktujących śmierć jako naturalną i zwyczajną część ludzkiej egzystencji. Niniejsza praca skupia się na tym zjawisku, podejmując próbę opisania jego przyczyn i przejawów, operując przykładami z dziedzin sztuki, mediów informacyjnych oraz kultury masowej. Wśród tych egzemplifikacji znaleźć można między innymi: problem wystawiania zwłok w muzeach i galeriach sztuki, kontrowersje wokół wystawy Body Worlds, zjawisko estetyzacji i eksploatacji wizerunku martwego ciała w fikcyjnych obrazach takich jak filmy i seriale oraz w Internecie, kwestię przemocy i okrucieństwa w kinie i telewizji. Ukazane zostaną także sposoby prezentowania śmierci (oraz tragicznych okoliczności nią skutkujących) przez media informacyjne oraz wykorzystywanie jej motywu w reklamie. Na koniec nastąpi krótka analiza zjawiska tzw. renesansu śmierci, który daje nadzieję na przywrócenie poprawnego i naturalnego jej traktowania w życiu prywatnym i społecznym.

Recently, dying has become the subject of intense cultural and social denial, situating the very notion among contemporary taboos. Death turned into something unmentionable both in private and public domain, surrounded by strict cultural and moral restrictions. Demographic changes that occurred at the beginning of 20th century, combined with successfully implemented concept of medicalization are main causes of the crisis concerning present-day social perception of natural death. . In the meantime, mass media and other means of popular creation feed the audience with drastic, sudden, perverse visual representations of dying and decomposing cadavers, with the purpose of shocking the viewer. This peculiar phenomenon has been named in the mid fifties of the twentieth century as the pornography of death and can be viewed as a direct opposite of traditional, historical attitude that treats death as a natural, ordinary part of human existence. The main focus of this thesis centers around the subject of the deadly pornography, exploring its causes and manifestations by bringing up various exemplifications from the fields of art, media and pop culture. Among those examples there are, inter alia, the subject of exposing dead bodies in the museums and art galleries, controversial Body Worlds exhibition, exceeding aesthetics and exploitation of cadaver in fictitious productions such as movies and tv series (also in the Internet) and the issue of violence and brutality in cinematic and small screen performances. Methods of presenting news and topics connected to death and tragedy as well as utilization of the grim reaper for the purposes of advertisement would also be mentioned. Finally, as should be said, there is still hope in restoring proper and natural way of treating death in private and social life of people in Western communities – and that is the idea of death renaissance.