Narracje o mieszczańskich aspiracjach. Polska klasa średnia jako tożsamość fantazmatyczna

Celem pracy jest przedstawienie polskiej klasy średniej jako tożsamości fantazmatycznej, czyli takiej, którą wypełnia fałszywa samoświadomość o sobie jako "Innym". Tożsamość fantazmatyczną ze swoim „pragnieniem Innego” powołuje do „istnienia” w dyskursie publicznym styl romantyczno-symboliczny. Polską klasę średnią kształtuje tym samym doświadczenie zapośredniczonego „bycia w świecie”, czyli włączanie w obszar zmysłowego doświadczenia czasowo i przestrzennie oddalonych zdarzeń. Zjawisko zapośredniczenia poprzez globalne media otwiera szerokie możliwości do „przejmowania” stylów życia i włączania ich do poddawanej nieustannej refleksji tożsamości. Pojęcie stylu życia zostało zagarnięte przez przemysł reklamowy wytwarzający modele i wzorce zachowania. Polska klasa średnia „przejmuje” style życia całą swoją samoświadomość opierając na zapośredniczonym wzorcu, nie zważając na inne, zaprzeczające jej warunki ekonomiczne, społeczne, czy narracje historyczne. Polska klasa średnia ukazuje się w tym kontekście jako wielka grupa społeczna schizofrenicznie zagubiona wśród wzorców dostępnych tożsamości i stylów życia, a przede wszystkim zachodnich modeli bourgeois oraz middle class. Wytwarzana przez globalny mechanizm ideologiczny, który zagarnął pojęcie klasy średniej do celów marketingowych i politycznych polska „grupa aspirująca” identyfikuje się z „Innym”. Tożsamość polskiej klasy średniej zaczęła pojawiać się w dyskursie tworzącym na nowo społeczne imaginarium po przemianie ustrojowej w 1989 roku. „Inny” zaczął wówczas stanowić wzór do kreowania tożsamości bohaterów literackich reprezentujących polskie społeczeństwo. Na podstawie reprezentacji polskiej klasy średniej w powieści Ignacego Karpowicza Balladyny i romanse oraz dramatu Doroty Masłowskiej Między nami dobrze jest autorka przedstawia proces negocjacji obrazu tej grupy w literaturze rozpoczęty w latach dziewięćdziesiątych i trwający do dziś.

The aim of the study is to present Polish middle class as a phantasmal identity, that is to say, filled with false self-conscious of themselves as "the Other". The phantasmal identity with its "desire of the Other" is constituted to the "existence" in the public discourse by the romantic-symbolic style. Polish middle class shapes thus the mediated experience of "being in the world", that is involving in the area of sensual experience temporally and spatially distant events. The phenomenon of mediation through global media opens up wide possibilities for the "taking over" of lifestyles and including them to the constant reflection of identity. The notion of lifestyle was seized by the advertising industry, which produces the specified images of modes and patterns of behaviors. Polish middle class "takes over" lifestyles all their self-awareness basing on the mediated pattern, ignoring the directly denying it economic and social factors or historical narratives. Polish middle class appears in this context as a great social group schizophrenic lost in available patterns of identities and lifestyles, and above all models of Western bourgeois and middle class. Produced by global ideological mechanism, which seized the notion of the middle class for the political and marketing purposes, Polish "group of aspiring" identifies itself with the "Other". The identity of the Polish middle class began to appear in the discourse creating new social imaginarium after the political transformation in 1989. "Other" then began to serve as a model for creating literary characters representing the identity of Polish society. On the basis of representation of the Polish middle class in the novel of Ignacy Karpowicz Balladynas and romances (Balladyny i romanse) and the drama of Dorota Masłowska No matter how hard we tried (Między name dobrze jest) the author presents the process of negotiation of the image of this group in the literature started in the nineties and is continued to this day.