Dyskurs polskości tryumfującej. O retorycznym wykluczeniu inności w "Leopolis triplex" Józefa Bartłomieja Zimorowica

Przedmiotem pracy jest kronika Lwowa autorstwa Józefa Bartłomieja Zimorowica (1597–1677), powstała w latach 1665–1672. "Leopolis triplex" omówione zostało jako przykład dyskursu polonocentrycznego, który eliminuje wszystkie przejawy inności, odbiegające od uniwersalnego, polskiego wzorca. W pracy oparto się na ustaleniach badaczy spod znaku nowego historyzmu, kwestionujących obiektywizm narracji historycznych i wskazujących na ich nieuchronną ideologizację, a także na osiągnięciach badań postkolonialnych, dążących do zdemaskowania narracji pisanych z perspektywy hegemona i odbierających głos grupom zmarginalizowanym (w tym przypadku Rusinom, Ormianom i Żydom). Celem pracy jest przedstawienie retorycznych mechanizmów służących konstrukcji takiej literackiej reprezentacji Lwowa, która, poprzez forsowanie jednolitego etnicznie, wyznaniowo i kulturowo modelu społeczności miejskiej, służyłaby interesom polskich mieszkańców Lwowa, sprawujących w nim wówczas władzę, a także zasygnalizowanie żywotności pewnych modeli narracji o wielokulturowości Lwowa.

The subject of this paper is the chronicle of Lwów written by Józef Bartłomiej Zimorowic (1597–1677) between 1665 and 1672. "Leopolis triplex" was analysed as an example of the polonocentric discourse, which eliminates all the displays of otherness, differing from universal Polish model. A basis of the paper are findings of researchers connected with the New Historicism, who contest the objectivity of historical narrations and signalize their unavoidable ideologisation. The paper is also based on findings of postcolonial studies, which pursue to reveal narrations written from hegemonic point of view and divesting marginalised groups (in this case Ruthenians, Armenians and Jews) of voice. The aim of the paper is to present rhetorical mechanisms attending to construction such literary representation of Lwów, that, through forcing homogenous ethnically, denominationally and culturally model of urban community, could serve the interests of Polish inhabitants of the city, who wielded authority there at that time. The purpose is also to flag the vivacity of some models of narration about the multiculturalism of Lwów, which are surprisingly convergent with the contemporary ones.