Public places of execution and burial of convicts from XIV to the first half of XIX century in Silesia and Lesser Poland.

Starting with XIV. century, there are authenticated, written sources in Poland about penitentiary objects - gallows, Rabensteins, which were used for executions. With time, this objects had started to evolve. Good place for analysing gallows is Silesia, especially Lower, where are many interdisciplinary researches into criminal proceedings in Poland nowadays. But not only penitentiary objects are important - convicts’ burials are also relevant, because there are many graves near to gallows, and in other places. A way of burial is still big part of religion. In opposite of Silesia in Lesser Poland there aren’t any researches into gallows and their history. But there are some traces of this object, which we can use with Silesia’s analogy to make something like simulation about executions. In XIX century, gallows were started to demolish, because of changing in morals. Today with only a small amount of exceptions, after gallows there are only archaeological sources.

Począwszy od XIV w. mamy poświadczone w polskich źródłach pisanych obiekty penitencjarne - szubienice, Rabensteiny, które służyły do wykonywania kary śmierci. Z powodu zapotrzebowania, warunków, idei te obiekty z czasem ulegały rozbudowie. Wdzięcznym obszarem do analizy tego typu obiektów jest Śląsk, a zwłaszcza Dolny, gdzie są prowadzone liczne badania interdyscyplinarne w kierunku poznania dawnego postępowania karnego na terenie dzisiejszej Polski. Oprócz samych szubienic, niezwykle ważne dla badań i uzyskania informacji na temat dawnych zjawisk prawnych są pochówki skazańców, które często znajdowały się w obrębie obiektów penitencjarnych i nie tylko. Istotne jest nie tylko jak skazańcy byli karani, lecz co działo się z nimi potem, gdyż dawniej sposób pochówku miał istotne znaczenie, jeśli chodzi o wierzenia i religię. O ile na Śląsku archeologia prawna się rozwija coraz bardziej, na obszarze dzisiejszej Małopolski próba analizy obiektów penitencjarnych i pochówków stanowiła problem, ponieważ brakuje źródeł i opracowań. Niemniej w Krakowie i jego okolicach można odnaleźć pewne ślady szubienic. Posłużyły one razem z zastosowaniem analogii do Dolnego Śląska, do swego rodzaju symulacji, jak mogły odbywać się egzekucje w Małopolsce. W XIX w. na skutek zmian obyczajowych, szubienice zaczynają być rozbierane, a dzisiaj z nielicznymi wyjątkami odkrywane są tylko ich ślady w postaci obiektów archeologicznych.