Czy wnioski z eksperymentów naukowych badających wolną wolę są uzasadnione? Analiza krytyki eksperymentów Benjamina Libeta i Johna-Dylana Haynesa

Scientific experiments which try to examine free will are faced with various critical arguments – both philosophical and methodological. In this article I will present the most important and the most interesting critical arguments attacking two the most influential experiments: Benjamin Libet experiment and John-Dylan Haynes experiment. In the first part of the article I will consider a particular criticism of Libet paradigm, which loses its importance in context of Haynes paradigm. Next I will present critical arguments which attack both Haynes and Libet experiments (and probably all other psychophysiological experiments facing free will problem). Because of this analysis I will consider informative value of presented experiments in context of existence of free will.

Wszystkie przeprowadzone dotąd eksperymenty naukowe starające się badać wolną wolę spotkały się z różnego rodzaju krytyką – zarówno metodologiczną, jak i filozoficzną. W niniejszym artykule przedstawię najważniejsze i najciekawsze argumenty krytyczne, skupiające się na dwóch najbardziej znaczących eksperymentach: Benjamina Libeta i Johna-Dylana Haynesa. W pierwszej części omówię krytykę paradygmatu Libeta, ale krytykę szczególną – taką, która traci na znaczeniu w konfrontacji z nowszym paradygmatem Haynesa (głównie z uwagi na wprowadzone przez tego drugiego unowocześnienia technologiczne). Następnie omówię argumenty krytyczne, które dotykają zarówno eksperymentu Haynesa, jak i Libeta (a także prawdopodobnie wszystkich innych eksperymentów psychofizjologicznych dotyczących problematyki wolnej woli). Dzięki tej analizie zastanowię się nad wartością informacyjną zaprezentowanych eksperymentów w kwestii istnienia wolnej woli.