W następstwie kryzysu, instytucje UE oraz przywódcy państw członkowskich wdrożyli różne krótko- i średnioterminowe środki w celu zapobieżenia załamaniu się europejskiego systemu finansowego. Dla najwyższych przedstawicieli krajowych i europejskich było oczywistym, że w celu uniknięcia w przyszłości krachu muszą również zapobiec „pętli sprzężenia zwrotnego” między sytuacją w sektorze bankowym a ewolucją zadłużenia publicznego. W związku z tym reformy były nieuniknione. Najbardziej radykalną zmianą uzgodnioną przez państwa członkowskie strefy Euro było utworzenie Europejskiej Unii Bankowej (EBU) składającej się z trzech głównych filarów. W procesie prowadzącym do zharmonizowanego europejskiego systemu bankowego, Europejski Bank Centralny (EBC), jako główny organu finansowy UE, przeszedł i nadal przechodzi wiele istotnych zmian. Dzięki realizacji pierwszego etapu EBU, Jednolitego Mechanizmu Nadzorczego, EBC stał się głównym ciałem kontrolującym banki w strefie Euro. EBC będzie również odgrywać istotną rolę w drugim kroku prowadzącym do utworzenia unii bankowej, Jednolitego Mechanizmu Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji Banków. Wizja ostatniej fazy EBU, Systemu Gwarancji Depozytów, jest jeszcze nieskonkretyzowana, ale nie ma wątpliwości, co do tego, że bank centralny UE będzie odgrywać ważną rolę również na tym etapie. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie rosnącego znaczenia EBC w procesie tworzenia unii bankowej w Europie. Próbuje ona również odpowiedzieć na pytanie, kto jest głównym zwolennikiem integracji i przekazania nowych uprawnień z poziomu krajowego na europejski, a w szczególności do EBC. Wiele teorii podejmuje temat zmian wynikających z integracji bankowej. Dwie spośród nich są szczególnie sprzeczne, mianowicie neofunkcjonalizm i liberalna teoria międzyrządowa. Ich główne założenia zostały przetestowane przez pryzmat postępu EBU. Ta praca stara się rozwikłać, które z tych dwóch podejść teoretycznych bardziej odpowiada wydarzeniom związanym z integracją bankową w strefie Euro. Według neofunkcjonalistów ponadnarodowe instytucje UE są głównymi czynnikami sprawczymi procesu integracji systemów bankowych będącej oczywistą konsekwencją efektów ‘spillover’, na które państwa członkowskie odpowiedziały (mniej lub bardziej) „automatycznie”. Zupełnie odmiennego zdania są przedstawiciele liberalnej teorii międzyrządowej, którzy zakładają, że EBU jest kształtowana przez decyzje szefów państw i rządów zgodnie z ich interesami narodowymi. Głównym bodźcem do pogłębienia integracji jest interes własny indywidualnych państw członkowskich, a instytucje UE powinny pełnić jedynie rolę pomocniczą. Z pracy tej wypływa konkluzja, że nie istnieje poprawna odpowiedź na pytanie, która teoria bardziej odpowiada rozwojowi całego procesu prowadzącego do EBU. Niemniej jednak, interesy narodowe wydają się mieć przewagę nad efektami ‘spillover’. Pomimo, że nie należy lekceważyć roli instytucji UE w procesie harmonizacji bankowej, obecna forma EBU w dużym stopniu odzwierciedla interesy najsilniejszych w procesie negocjacyjnym państw członkowskich.
In the aftermath of the crisis, the EU institutions and the national authorities of Member States implemented various short-term and medium-term measures to prevent collapse of the European financial system. To both national and European representatives it was clear that in order to avoid future meltdown they also had to hinder the ‘bank-sovereign feedback loop’, therefore reforms were inevitable. The most radical change agreed by the Eurozone Member States was the establishment of a European Banking Union (EBU) consisting of three main pillars. In the process towards a harmonised European banking system the European Central Bank (ECB), as a key financial authority of the EU, underwent and is still undergoing many crucial changes. Through implementation of the first step of the EBU, the Single Supervisory Mechanism, the ECB became the main supervisor for banks in the Euro area. The ECB will also play a significant role in the second step towards a banking union, the Single Resolution Mechanism. The vision is still unclear for the deposit Guarantee Scheme, the last phase of the EBU, but there is no doubt that the central bank of the EU will definitely play an important role there, too. This thesis attempts to present the increasing importance of the ECB in the process of establishing an EU banking union. It also tries to unravel who are the main advocates of the integration and delegation of new powers from national to European level, and to the ECB in particular. Changes concerning banking integration are subject to many theoretical frameworks, two of which are particularly contradictory; neo-functionalism and liberal intergovernmentalism. Their key assumptions have been tested against the progress of the EBU up to now. This thesis tries to find out whether neo-functionalism or liberal intergovernmentalism corresponds closer to the developments in Eurozone banking integration. According to neo-functionalists, EU supranational institutions are the main triggers of the integration process and banking integration itself is an obvious consequence of spillover effects which were ‘automatically’ responded to by Member States. On the contrary, liberal inter-governmentalists assume that the EBU is shaped by heads of state and governments according to their national interests, therefore the main incentive for integration was self-interest and the role of EU institutions should be limited to serving Member State authorities. The conclusion of this thesis is that there is no right answer which theory fully corresponds to the developments of the entire process towards EBU. Nevertheless, national interests seem to have an advantage over spillover effects. Although the role of EU institutions should not be underestimated in the process of banking harmonisation, the current form of the EBU mirrors to a great extent the interests of the Member States with the strongest bargaining powers.
