Regulacje prawne w zakresie żywności produkowanej z wykorzystaniem komponentów genetycznie zmodyfikowanych

Present thesis concerns legal status of food delivered from genetically modified organisms (GMO). Introduction contains basics of genetic engineering and plants breeding followed by a presentation of mechanisms leading to obtaining of GMO food. Biotechnological aspects of GMO food were described in minimum extent required to understand the idea of genetically engineered foods It is based on the fact that the main topic of the thesis is law, - specifically, current rules that are in force in Poland. Nevertheless, it should be noted that not only polish law is applicable in this matter. Law set by the European Union bodies as well as laws created by international organizations are in force on polish territory. The subject of first chapter is international law affecting GMO foods. Analysis of particular regulations is preceded by general characteristic of international law system. Legal regulations in that chapter have been divided into three categories: commercial law, environmental law and intellectual property law. A great part of first chapter concerns law regulating stages prior to GMO foods usage: GMO creating and GMO transportation. The second chapter defines the principal rules of European Union legal system. And illustrates measures which are used to exercise EU competences. Essential part of that chapter consists of in-depth analysis of the most significant legal regulations in area of GMO food. Last part of second chapter is composed of analysis of sentences pronounced by Court of Justice of European Union in the range of topic of the thesis. Subject of the third chapter is polish law regarding GMO food and means of execution of competences in this area. Initially, legal acts and decrees were described, then some of non-binding acts as standpoints of government and control planes. Fourth chapter describes two important processes that impact the shape of current legal systems: globalization and europeanisation of law. It has been noted that both processes are perfectly visible in the area of GMO food law. Especially europeanisation of polish law could be recognized in each aspect mentioned in literature. Within the chapters legal regulations were described in chronological order to emphasize tendencies in this area of law. Economical and ethical aspects were mentioned in first and second chapter. In the final part of thesis there is a brief summary of each chapter with its main conclusions and predictions about future tendencies in the area of GMO food law.

Niniejsza praca miała na celu przybliżenie tematyki żywności produkowanejz wykorzystaniem komponentów zmodyfikowanych genetycznie oraz analizę stanu prawnego w tym zakresie. W pierwszej części pracy, w ramach wprowadzenia, przedstawiono podstawowe założenia stojące u podstaw inżynierii genetycznej oraz hodowli roślin, jak również przybliżono mechanizmy działania prowadzące do powstania GMO. Główną część pracy stanowiła analiza aktualnego stanu prawnego obowiązującego w Polsce w zakresie żywności GMO. Jednakże, zważywszy na fakt, że regulacje kwestii żywności GMO występują na różnych szczeblach - w prawie międzynarodowym, prawie unijnym oraz w prawie polskim - a każdy z powyższych systemów oddziałuje na polski porządek prawny, konieczna okazała się odrębna analiza każdego z nich. W rozdziale pierwszym przedstawione zostały regulacje międzynarodowe w zakresie GMO i żywności GMO, poprzedzone charakterystyką prawa międzynarodowego. Akty prawa międzynarodowego odnoszące się do tematyki pracy poddano analizie umiejscawiając je w obrębie różnych gałęzi prawa, gdyż, jak zauważono, na szczeblu międzynarodowym normy dotyczące GMO należą do trzech różnych dziedzin: prawa handlowego, prawa ochrony środowiska oraz prawa własności intelektualnej. W rozdziale tym sporo uwagi poświęcono etapowi poprzedzającemu przygotowanie żywności GMO, czyli otrzymywaniu i transportowaniu organizmów modyfikowanych genetycznie, ponieważ, w sposób oczywisty, regulacje te bezpośrednio rzutują na żywność GMO. Rozdział drugi odnosi się do unijnego porządku prawnego. Przybliżono w nim zasady tworzenia oraz obowiązywania w państwach członkowskich prawa stanowionego przez organy unijne. Scharakteryzowano również narzędzia służące realizacji kompetencji prawodawczych Unii Europejskiej. Dalsza część rozdziału drugiego zawiera obszerną analizę najważniejszych aktów prawnych normujących kwestię żywności GMO na szczeblu unijnym. W ostatnim podroździale znajduje się analiza orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadłych na kanwie przepisów dotyczących żywności GMO. Rozdział trzeci niniejszej pracy przybliża zadania polskiego prawodawcy, jak również sposób realizacji przez Polskę zobowiązań wynikających z aktów prawa unijnego. W tym miejscu znajduje się analiza polskich przepisów ustawowych oraz przepisów rangi rozporządzenia w zakresie żywności GMO, jak również analiza aktów niewiążących w tym zakresie, takich jak ramowe stanowiska rządu i plany kontroli. W rozdziale czwartym niniejszej pracy podjęto próbę przedstawienia przepisów dotyczących żywności GMO w kontekście procesów niezwykle mocno rzutujących na współczesne systemy prawne - globalizacji oraz europeizacji prawa. Po przedstawieniu powyższych procesów, analizowano wpływ aktów prawnych przyjętych na szczeblu międzynarodowym oraz unijnym na polski porządek prawny. Opisywane w tekście akty prawne były przedstawiane z zachowaniem porządku chronologicznego ich przyjmowania w ramach rozdziałów, by uwypuklić pojawiające się tendencje legislacyjne. Analiza stanu prawnego w obrębie tematu tak mocno zahaczającego o kwestie ekonomiczne oraz światopoglądowe nie mogła być oderwana od szerszego kontekstu geopolitycznego. Powyższe aspekty poruszono w rozdziałach pierwszym i drugim. Praca została zakończona podsumowaniem zawierającym główne wnioski wysnute na podstawie poszczególnych rozdziałów oraz prognozę dotyczącą kierunku zmian legislacyjnych w zakresie tematu pracy.