Paradise lost or paradise regained? On island as an element of culture

The paper discusses the topic of the island, as an element of european and western culture in the context of its mythology. The author is investigating the circumstances of the fact, that these geographical areas have been always associated with places of endless happiness and welfare, a kind of the "eartlhy paradises". The discourse starts from a reference to the category of utopia, proving, that its development during the ages has a lot in common with the evolution of the image of island in culture. It is also marked the importance of the beginnings of travelling for this process.After this introduction, it is conducted an examination of the mythology concerning islands. The author finds its sources in the first confrontation of the Old Continent with the so called New World and all consequences of that encounter. There are discussed various legends on eartly paradises, which located it just there - on islands - and the rich and still mysterious history of discovery of America.This narration leads finally to the present day, when island became almost entirely commercialized product with a great success on the tourism market. It has been a path through fledgling colonial-agricultural economies and than independence and investment in tourism, as an only promising alternative. Marketing specialists started to use this vivid and full of good connotations image of island to improve the advertisement and sale. A tourist boom, especially of the Caribbean Islands, included also some negative effects, causing often environmental and cultural degradation of these areas.

Praca omawia tematykę wyspy, jako elementu kultury europejskiej i zachodniej w kontekście mitów jej dotyczących. Autorka stara się dociec, co zadecydowało o kojarzeniu tych obszarów geograficznych, jakimi są wyspy, z miejscami, gdzie panuje wieczne szczęście i dobrobyt, z "ziemskimi rajami". Swoje rozważania rozpoczyna od odniesienia się do kategorii utopii, udowadniając, iż to, jak rozwijała się ona przez stulecia, ma związek z kształtowaniem się wizerunku wyspy w kulturze. Zaznaczone zostało również, jak istotne były dla tego procesu początki podróżnictwa.Po tym wprowadzeniu przeprowadzona zostaje analiza samej tkanki mitologicznej, dotyczącej wysp. Autorka doszukuje się jej źródeł między innymi w pierwszej konfrontacji Starego Kontynentu z tak zwanym Nowym Światem i we wszystkich tego spotkania konsekwencjach. Omówione zostają różne legendy na temat ziemskich rajów, które umiejscawiało się właśnie na wyspach oraz bogata i kryjąca wciąż wiele tajemnic historia odkrycia Ameryki.Ta narracja prowadzi w końcu do czasów współczesnych, kiedy to wyspa stała się niemal całkowicie skomercjalizowanym produktem o dużym sukcesie na rynku turystycznym. Wiodła do tego droga przez początkujące gospodarki kolonialno-rolnicze, po uniezależnienie się i postawienie na turystykę, jako jedyną alternatywę, która w perspektywie mogła przynosić zyski. Marketingowcy zaczęli wykorzystywać barwny i bogaty w dobre konotacje wizerunek wyspy w kulturze dla potrzeb kampanii reklamowych i sprzedaży. Turystyczny boom wysp, w szczególności Karaibów, niósł ze sobą również negatywne skutki, prowadząc często do degradacji środowiska i kultury tych obszarów.