(Re)konstrukcja osobowości w prozie pisarzy-migrantów: „Lost in Translation” Evy Hoffman i „The Enigma of Arrival” V.S. Naipaula

The aim of this work is to analyse two twentieth-century migrant autobiographies written by non-native English authors – Lost in Translation. Life in a New Language (1989) by Eva Hoffman and The Enigma of Arrival. A Novel in Five Sections (1987) by V.S. Naipaul. Both texts are concerned with the process of migration, and document the authors’ changing attitude towards the countries they left behind and the ones they arrived in. The autobiographies document their impressions of a new language, attempts at assimilation within a different culture and, finally, outline the process of becoming a writer. This thesis, on the basis of two migrant autobiographies, aims to explore the link between migration and the author’s perception of him/herself and discuss the significance of life-writing in this process.Chapter One provides the theoretical background to autobiography in the context of migration and delineates the concept of self-translation, which refers to the process of meaning transfer between different linguistic and cultural realms in which the subject of translation is the writer’s own self. Chapter Two analyses Hoffman’s autobiography with special focus on the writer’s attitude towards her mother tongue and her second language, the problems of untranslatability and linguistic relativism. It analyses the link between the author and the places which were important in her transformation and discusses Hoffman’s (multi)nationality. It also analyses Hoffman’s decision to become a writer in the light of her need to translate her self into English. Chapter Three investigates Naipaul’s attitude towards the places which shaped him as man and writer and discusses his changing perception of them. It also analyses the process of becoming a writer away from his native country and his need to adapt the definition of a writer to new circumstances. The conclusion of this thesis is that despite the effort put into the process of acculturation and identification with their target country, Hoffman’s and Naipaul’s hybrid identities do not become homogeneous.

Celem pracy jest analiza dwóch dwudziestowiecznych autobiografii autorstwa pisarzy-migrantów – „Lost in Translation” (1989) (polski tytuł „Zagubione w przekładzie”) Ewy Hoffman i „The Enigma of Arrival” (1987) V.S. Naipaula. Dzieła te w istotny sposób dokumentują historie osób wpisujących się w dwa znaczące ruchy migracyjne XX wieku, tj. masowy napływ ludności żydowskiej na kontynent amerykański w obliczu szerzącego się w powojennej Europie antysemityzmu oraz falę imigrantów z byłych kolonii przybywających do mającego już za sobą czasy świetności Imperium Brytyjskiego. Dzieła powyższych twórców stanowią świadectwo ich podróży, zmieniającego się stosunku do ojczyzny oraz kraju wybranego, kontaktu z nowym językiem, kulturą i obyczajowością, aż do momentu zadomowienia się w nowym kraju. Praca jest przede wszystkim próbą odpowiedzi na pytanie jaki wpływ ma migracja na postrzeganie własnej tożsamości i jakie znaczenie ma w tym procesie pisarstwo autobiograficzne. Pierwszy, teoretyczny, rozdział nakreśla tło dla rozważań o autobiografii w kontekście migracji oraz wprowadza pojęcie samo-przekładu (ang. self-translation) jako techniki nieograniczającej się jedynie do opisywania wydarzeń z życia, ale poszerzonej o konieczność przenoszenia znaczeń z dwóch różniących się językowo, kulturowo bądź społecznie sfer. W takim ujęciu, to osobowość (ang. self) piszącego staje się przedmiotem przekładu. Rozdział drugi bada autobiografię Hoffman ze szczególnym uwzględnieniem stosunku autorki do problematyki języka, nieprzekładalności i relatywizmu językowego. Przedstawia analizę związku pisarki z miejscami będącymi istotnymi punktami na drodze jej podróży oraz stanowi pole dla rozważań o jej (wielo)narodowości. Rozdział drugi rozpatruje także genezę kariery pisarskiej Hoffman jako wynik potrzeby przełożenia własnej osobowości i usystematyzowania jej w kontekście amerykańskim. Rozdział trzeci skupia się na analizie związku Naipaula z miejscami, które go kształtowały oraz zmianach autora w ich postrzeganiu. Rozdział bada również proces stawania się pisarzem z dala od ojczyzny oraz potrzebę przekształcenia własnej definicji pisarza w wyniku kontaktów międzykulturowych. Praca zakłada, że pomimo ogromnego wysiłku włożonego w proces akulturacji oraz identyfikacji z krajem docelowym, hybrydyczne osobowości Hoffman i Naipaula nie ulegają ujednoliceniu.