Shame in the theatre. Analysis of affective mechanisms based on selected theatrical performances

Niniejsza praca traktuje o wstydzie rozumianym jako afekt silnie obecny w teatrze. Wstyd, niesłusznie utożsamiany z poczuciem winy, jest zjawiskiem niezwykle twórczym, które wyzwala szereg mechanizmów afektywnych zarówno u aktora, jak i u widza. Teorie zaproponowane przez Ruth Leys, Eve Kosofsky Sedgwick czy Teresę Brennan posłużyły jako podstawa analizy spektakli „Nadobnisie i koczkodany” Tadeusza Kantora, „Factory 2” Krystiana Lupy oraz „Orgia” Wiktora Rubina. Jednocześnie w pracy udowodnione zostało założenie, określające kategorię wstydu jako jedną z rozwojowych strategii teatralnych, obowiązujących od przeszło 40 lat. Rozwiązanie to w dużym stopniu wpływa na kondycję współczesnego aktora oraz widza.

The following work focusses on the issue of shame understood as an affect, widely present in the theatre. Shame, wrongly identified with guilt, is an extremely creative phenomenon, which triggers a series of affective mechanisms both an actor as well as in the audience. Theories proposed by Leys, Kosofsky Sedgwick and Brennan served as the basis for the analysis of performances "Lovelies and Dowdies" by Tadeusz Kantor, "Factory 2" Krystian Lupa and the "Orgy" Wiktor Rubin. The working assumption has been proved, specifying the category of shame as one of the development strategies of theatre in force for over 40 years. This medium greatly affects the condition of the contemporary actor and spectator.