Montelupich Prison in Cracow 1946-1954

This dissertation is treating of the communist prison on Montelupich Street in Cracow. The time of the main narration starts in 1946, when the prison was taken over by Voivodeship Office of Public Security in Cracow, and ends in 1954, when the prison is taken over by Ministry of Internal Affairs. The thesis was divided into three chapters. The first one is trying to illustrate history and structure of the polish prison system at the central and Cracow Voivodeship level. The next part of this chapter showed history of Montelupich Prison since its origins at the turn of the 19th to the 20th century until the moment of leaving it by Nazi Germans in 1945, taking over by Soviets troops and subsequent giving it back to polish authorities in 1946. The second chapter is treating of prison complex and problems connected with it, of chiefs of prison during 1946-1954 period, and of prison staff – its population, problems and politicization, characteristic for communist period. The third chapter is the biggest one and concerns prisoners. Here is talked over question of number of prisoners’ population, its divisions and conclusions connected with it. Important part of this chapter is fragment, which concerns living conditions in Montelupich Prison and prisoners’ everyday life. The thesis is also containing annexes, which presents prison’s plan (from 1948), list of its chiefs, short biographies of them and the list of names of prison staff in chosen several years.

Niniejsza praca traktuje o komunistycznym więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie. Ramy czasowe pracy określa z jednej strony rok 1946, czyli początek podległości jednostki Wojewódzkiemu Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, a z drugiej rok 1954, kiedy następuje koniec tej podległości i przejście więzienia pod zarząd Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Pracę podzielono na trzy rozdziały. Pierwszy rozdział stara się zobrazować historię i strukturę zwierzchnią więziennictwa na szczeblu centralnym i na poziomie województwa krakowskiego. W dalszej części tego rozdziału przedstawiono historię więzienia Montelupich od jego genezy na przełomie XIX i XX w. do okresu opuszczenia go przez Niemców w 1945, zajęcia przez oddziały sowieckie i późniejszego oddania przez nie władzom polskim w 1946. Rozdział drugi mówi o bazie kwaterunkowej więzienia i związanych z tym problemach, o naczelnikach jednostki na przestrzeni lat 1946-1954, a także o kadrze więziennej – jej populacji, trudnościach i charakterystycznym dla okresu komunizmu upolitycznieniu. Ostatni, trzeci rozdział jest największy i dotyczy samych osadzonych. Omawiane są tam kwestie liczebności tej grupy, jej podziały i wynikające z tego wnioski co do roli i charakteru więzienia. Ważną częścią tego rozdziału jest fragment opisujący warunki życia panujące na terenie jednostki, a także codzienność więźniów. Praca zawiera również aneksy, które prezentują plan sytuacyjny kompleksu więziennego z 1948, tabelaryczne ujęcie naczelników „Monte” opisywanego okresu, biogramy naczelników więzienia, a także imienne wykazy jego pracowników w wybranych latach.