Does justice indeed require victims? Reflections on Albert Camus thought

Esej poświęcony jest tematyce filozoficznych aspektów sprawiedliwości w kontekście wydarzeń w powojennej Francji. Stawiamy pytanie o możliwość wyeliminowania nadużyć związanych z instrumentalnym wykorzystaniem samego pojęcia sprawiedliwości, które zaobserwowaliśmy podczas debaty toczącej się wokół procesów kolaborantów z okresu okupacji niemieckiej. W tym celu sięgniemy do myśli Alberta Camus, która ogrywa dla nas kluczową rolę z dwóch powodów: 1) dostarcza propozycji rozwiązania przestawionego przez nas problemu oraz 2) ukazuje nadużycia związane z silnie emocjonalnym nastawieniem do pojęcia sprawiedliwości z okresu przeprowadzanych czystek. Najpierw przedstawimy argumentację Camus z edytoriali do pisma „Combat” z lat 1944-1945, w których pisarz rozważa problem sprawiedliwości w kontekście powojennych wydarzeń, następnie odwołamy się do Sprawiedliwych i Człowieka Zbuntowanego, w których autor przeprowadza krytykę swoich uprzednio zaprezentowanych argumentów. Konkluzją naszych rozważań będzie konstatacja, że sprawiedliwość pojęta w abstrakcyjny sposób może doprowadzić do własnego zaprzeczenia.

The essay is devoted mainly to the philosophical aspects of justice within the context of post-war events in France. We will raise the question about the possibility of eliminating abuses related to the instrumental use of the concept of justice itself, which we observe in the debate concerning the trials of collaborators from the period of Nazi occupation. For this purpose, we will reach for the Albert Camus' thought, which plays the crucial role from two reasons: 1) it gives the proposition of sollution to the presented by us problem and 2) shows the abuses related to the strongly emotional attitude towards the concept of justice from the period of purges. At first we will present the argumentation of Camus from the editorials to the „Combat” newspaper dating from 1944 to 1945, in which the writer concerns the problem of justice in the context of post-war events, then we will refer to The Just Assassins and The Rebel, in which the author carries out the critique of his previously presented arguments. The conclusion will be as follows: justice conceived in the abstract form can lead to its own contradiction.