Silesian lexiculture: a key to understanding linguistic and cultural distinctiveness of regional homeland. Glottodidactic approach

Praca dotyczy poszukiwania śląskiej leksykultury, czyli jednostek leksykalnych obdarzonych wspólnym ładunkiem kulturowym wśród mieszkańców Śląska. Celem szkicu jest zbadanie powszechności użycia wybranego słownictwa śląskiego i odpowiedź na pytanie czy uczących się JPJO należy zaznajamiać z elementami gwarowymi wcześniej niż na najwyższym poziomie zaawansowania językowego. Praca zawiera również projekt lekcji nauczania leksykultury śląskiej. Pozwoli on przybliżyć podstawowe zagadnienia leksyki i kultury tego regionu. W rozprawie poruszane są zagadnienia dotyczące aspektu historycznego Śląska oraz tego, jak kształtowała się nazwa regionu na przestrzeni dziejów, w jaki sposób kształtowały się jego granice etniczne i jaki to miało wpływ na kształtowanie się tożsamości regionalnej mieszkańców. Oprócz tego w pracy znajdziemy informacje na temat językoznawstwa antropologicznego i paradygmatów badawczych pomocnych przy zbieraniu korpusu badawczego. Przedstawiona została również koncepcja leksykultury w ujęciu Roberta Galissona. Praca zawiera badania ankietowe pozwalające uzasadnić swoistość śląskiej leksykultury, a także projekt lekcji przeznaczony dla studentów w wieku 20-25 lat, którzy przygotowują się do podjęcia pracy na terenie Śląska.

The aim of this study was to select silesian lexiculture – words which have the same cultural charge for inhabitants of Silesia. In addition to this, the purpose of this essay is to check how often people use these selected words. Should foreigners know them? Should we teach students elements of Silesian dialect only at C2 level of language proficiency? Maybe it will be useful at B1 level also? This essay includes lesson scenario of teaching Silesian lexiculture, some words about the history of Silesia, its ethnic boundaries and regional identity of inhabitants. Antropological linguistics plays an important role for the surveys done for this thesis, so there are some informations about it also. The idea of lexiculture created by Robert Galisson is a methodological basis of this essay. The lesson scenario is designed for students in the age of 20-25, who are preparing themselves for work in Katowice, Zabrze or any other Silesian cities.