Znajomość gwary Śląska Cieszyńskiego wśród młodzieży w wieku 14–16 lat z miejscowości Górki Wielkie na przykładzie wybranych zapożyczeń z języka czeskiego i niemieckiego.

Przedmiotem pracy jest analiza aktualnego stanu gwary w miejscowości Górki Wielkie pozostającej w granicach historycznego Śląska Cieszyńskiego na przykładzie wybranych zapożyczeń z dwóch najbardziej wpływowych na tym terenie języków: czeskiego i niemieckiego. Praca zawiera rozdziały na temat historii i geografii regionu, napisane pod kątem kontaktów cieszyńskich Ślązaków z niemieckimi i czeskimi sąsiadami. Poświęcono nieco miejsca próbie wyjaśnienia pojęć takich jak dialektologia, dialekt i gwara, a także omówieniu przemian, jakie zachodzą współcześnie w gwarach. Oprócz tego w pracy znajduje się opracowanie i analiza materiału badawczego, a także wnioski na temat sytuacji językowej we wsi Górki Wielkie.Badania przeprowadzone na potrzeby pracy pozwoliły określić stopień znajomości wybranych wyrazów oraz ich popularność w codziennej komunikacji wśród młodzieży w wieku 14–16 lat. Porównano użycie gwary przez ankietowanych i przez ich rodziców, a także zależności między płciami. Ustalono, który z tych języków w większym stopniu oddziałuje na leksykę gwarową badanego obszaru.

The subject of the thesis is the analysis of the current status of the local dialect in the village of Gorki Wielkie, which stays within the boundaries of historical Cieszyn Silesia, at the example of selected loanwords from the two most influencing languages in this area: Czech and German.The thesis contains chapters regarding the history and geography of the region with special attention to contacts between the Cieszyn Silesians and German and Czech neighbours. Some of the space was dedicated to the attempt of explanation of terms like dialectology, dialect and local dialect as well as describing changes which are taking place in dialects nowadays. Besides, in the thesis there is elaboration and analysis of research material as well as conclusions regarding the situation of language in the village of Gorki Wielkie.Studies conducted for the purpose of the thesis allowed to establish the level of knowledge of the selected words and its popularity in the everyday communication between young people at the age of 14 to 16. The usage of the local dialect of the respondents and their parents was compared as well as the relations between the sexes. It was established which of these languages has more influence on the dialect lexis on the examined area to the greater extent.