Działoszyn- zagospodarowanie przestrzenne i funkcje małego miasta

Przedmiotem pracy był Działoszyn – 6 tysięczne miasto w województwie łódzkim, w dolinie Warty, wśród wapiennych wzgórz Wyżyny Wieluńskiej, na wschodnim skraju Załęczańskiego Parku Krajobrazowego.Założone z początkiem XV w. miasto przy szlaku handlowym z Rusi na Śląsk rozwinęło się jako ośrodek handlu i rzemiosła w rozległych obszarach. Kryzys, zapoczątkowany upadkiem Rzeczpospolitej i wejściem Działoszyna w skład Cesarstwa Rosyjskiego, spowodował utratę praw miejskich, a przejściowe ożywienie z początkiem XX w. przerwały obie wojny światowe. Działoszyn odżył dopiero w połowie XX w., gdy w pobliżu uruchomiono dużą cementownię. W 1994 r. przywrócono mu prawa miejskie. Obecnie jednak zaludnienie w mieście spada, wskutek ubytku naturalnego i migracyjnego. Społeczność miejscowa jest jednak dość moda, nieźle wykształcona i utrzymuje się głównie z pracy w usługach.Na złożony układ przestrzenny Działoszyna składa się miasto średniowieczne na zachodnie, XIX wieczna dzielnica na wschodzie oraz rozproszone osadnictwo wielorodzinne, jednorodzinne i zagrodowe na północy. Głównymi zabytkami są XVIII-wieczny pałac dawnych właścicieli i kościół parafialny z połowy XIX w. Warunki mieszkaniowe w miasteczku są dobre. Podstawą gospodarki Działoszyna są usługi na rzecz ludności gminy (27 wsi w sumie dla 12,6 tys. osób z zakresu administracji, handlu, oświaty i ochrony zdrowia. Centrum tych usług nie jest już żadne z dwóch rynków, lecz ul. Piłsudskiego jako odcinek odcinek szosy na wschód, w kierunku cementowni i powiatowego Pajęczna. Funkcją egzogeniczną i miastotwórczą mogła być turystyka, ze względu na atrakcyjne środowisko naturalne i skrzyżowanie ważnych dróg, lecz baza turystyczna Działoszyna jest za słabo rozwinięta.Plany na przyszłość zakładają modernizację zabudowy miasta i jego technicznej infrastruktury, dbałość o dziedzictwo historyczne i przyrodę Ankietowani w tej sprawie, przez autorkę, mieszkańcy Działoszyna zwracali uwagę na ubóstwo oferty kulturalnej, zwłaszcza dla młodzieży i brak atrakcyjnych ofert pracy. Uwzględnienie tych uwag przez lokalne władze powinny zapewnić temu miastu pomyślny i zrównoważony rozwój.

Spacial Patterns and Funcions of Działoszyn Small Town The author has dealt with Działoszyn - the small town (some 6000 inh.) in the Łódź Voivodeship (Middle Poland0, situated in the Warta River Valley among limestone hills of the Wieluńska Upland, near the Załęczański Lanscape Park.Founded in the eve of the 15th cent by the important road Ruthenia – Silesia, the town become the local centre of trade and craft, within vast estate. A crisis, initiated by the fall of Poland and including the discused town into the Russian Empire, made a loss of civil rights, and a transitory economic ab=nimation about 1900 was broken by two World Wars. A redevelopment of Działoszyn was due to opening a huge industrial planet nearby: „Warta Cement Planet” Since 1994 Działoszyn has been the town again. A number of inhabitants at Działoszyn is smaller and smaller – because of natural decrease and the negative migration net. A local population in rather young and well = educated. People live mostly on work in tertiary. A complex urban pattern of Działoszyn is consisted of medieval part in west, the 19th one in east, huge multifamilial housing estates in the easternmost zone – and dispersed unifamilial settlement (partially rural) in north. The most interesting buildings are: the place of former owners of the town and the oldest parish church. Housing standard at Działoszyn is good.A basic function of Działoszyn are services offered to the population of the commune (consisted of 27 villages) – 12,6 thous. in total. These area: administration, retail trade, education and health care. The centre of thise activities, is not any of two market squares, but Piłsudski Street, a section of important road leading to the Cemet Plant and the city of Pajęczno, the poviat centre. Tourism should be the important function of Działoszyn, the town situated in the area of valuable nature and on a crossroad of basic roads – but the tourist infrastructure is undeveloped.Plans for neartest future contain renovation of town a fabric and its technical infrstructure, a considerable protection of natural environment and historic heritage. Citizens of Działoszyn, interviewed by the author, complained of poor cultural offer and lack of attractive jobs. If their opinion is taken into consideration by local authorities, positive and sustainable development of Działoszyn will be sure.