The Public Prosecutors Office in Poland in comparison with the selected European models

The main purpose of this thesis is to analyze the changes and solutions of the Polish prosecutor's office after 1989 and the attempt to evaluate them in the light of European models of this institution. The first part describes the story of the prosecution, the basic principles related to the organization and functioning of the institutions (e.g. the principle of uniformity, hierarchical subordination, independence, centralism, impartiality and objectivity), selected models of the prosecutor's office and selected international standards relating to the prosecutor’s office. The second chapter is devoted to prosecutors in selected European countries. The existence of four basic models of body prosecutor's office is generally accepted and they are following: government subordination (classic), the head of state, parliament or limited independence model. The legal regulations concerning the prosecutor's office in five countries - France, Germany, Norway, Slovenia and Italy are described, in order to present each of the models (including two versions of the classic model). Furthermore, the problem of constitutionalizing prosecutor's office in Europe is discussed. The third chapter is focused on the Polish solutions in the post-1989 era. In addition, this period is divided into three parts: the classical model (1990-2010), the model of an independent prosecutor's office (2010-2016) and the classical model (2016), comparing it with the previously described European models. Finally, the issues of principle of the independence of prosecutors, as well as the problem of deconstitutionalization of public prosecutor’s office in Poland are a subject of critical analysis.

Głównym celem pracy jest analiza zmian, jakim uległa polska prokuratura po roku 1989 oraz próba oceny przyjętych rozwiązań, w świetle europejskich modeli tej instytucji. W pierwszej części została opisana historia prokuratury, podstawowe zasady związane z organizacją oraz funkcjonowaniem tej instytucji (min. zasada jednolitości, hierarchicznego podporządkowania, niezależności, centralizmu, bezstronności i obiektywizmu), wybrane modele prokuratury oraz wybrane standardy międzynarodowe dotyczące tej instytucji. Rozdział drugi poświęcony został prokuraturom w wybranym państwach Europy. Zasadniczo przyjmuje się istnienie czterech podstawowych modeli ustrojowych prokuratury – podporządkowania rządowi (klasyczny), głowie państwa, parlamentowi lub model ograniczonej niezawisłości. W tekście opisano regulacje prawne dotyczące prokuratury w pięciu państwach – Francji, Niemczech, Norwegii, Słowenii i Włoszech, tak by zaprezentować każdy z modeli (w tym dwie wersje modelu klasycznego), jednocześnie wybierając reprezentanta każdej części Europy. W tej części pracy został również poruszony problem konstytucjonalizacji prokuratury na kontynencie. W rozdziale trzecim opisano rozwiązania polskie po 1989 r. Okres ten został podzielony na trzy części – model klasyczny (1990-2010), model niezależnej prokuratury (2010-2016) oraz model klasyczny (2016), jednocześnie porównując je do wcześniej opisanych rozwiązań znanych w Europie. Odrębnie omówiona została kwestia zasady niezależności prokuratorów oraz problem dekonstytucjonalizacji polskiej prokuratury.