Architektura świątynna w Egipcie Ptolemeuszy.

Ptolemaic period began with the death of Alexander the Great and assumption of Ptolemy I Soter over Egypt in 323 BC and lasted to the death of the last ruler from Ptolemaic dynasty – Cleopatra VII in 30 BC. Ptolemies, as ethnically foreign dynasty, needed to take particular care about emphasis their right to rule. To achieve this aim, they used strong relationship between religion and secular power, which characterise for the Egyptian culture. To legitimise their authority they renovated old and built new temples in Nile delta and valley, with respect for rules valid in Egyptian religious architecture. On account of late date of formation many of them are the best preserved sanctuaries in Egypt. In this thesis architecture and decoration of rooms, which form a typical Ptolemaic temple, will be analysed. Also another objects situated within the temple complex will be discussed. Moreover dissimilarity of cities in which most of inhabitants were Greek by birth will be concerned, especially the capital city – Alexandria. Temples built in this places represented a Greek style. They were connected with cult of Olympic gods and the new god Serapis, which was created by Ptolemy I Soter. Temples built in Ptolemaic period are one of basic sources of knowledge about Egyptian religion and culture.

Okres ptolemejski, zaczynający się wraz ze śmiercią Aleksandra Wielkiego oraz objęciem władzy nad Egiptem przez Ptolemeusza I Sotera w 323 r. p.n.e., trwał do śmierci ostatniej z rodu Lagidów – Kleopatry VII w 30 r. p.n.e. Ptolemeusze, jako obca etnicznie dynastia, musieli szczególnie zadbać o podkreślenie swojego prawa do tronu. Wykorzystali oni do tego celu charakterystyczny dla kultury egipskiej silny związek religii z władzą świecką. Chcąc w ten sposób legitymizować swoje rządy w oczach poddanych, odnawiali stare oraz wznieśli szereg nowych świątyń w dolinie i delcie Nilu, respektując zasady obowiązujące w egipskiej architekturze sakralnej. Ze względu na późną datę powstania, wiele z nich należy do najlepiej zachowanych spośród sanktuariów powstałych w kraju faraonów. W tej pracy przeanalizowane zostały architektura i dekoracja poszczególnych pomieszczeń, tworzących typową świątynię ptolemejską. Omówiono także inne obiekty znajdujące się w obrębie okręgów kultowych. Ponadto została zwrócona uwaga na odmienność, w kwestii architektury sakralnej miast, w których większość mieszkańców stanowili Grecy, przede wszystkim na stolicę kraju – Aleksandrię. Świątynie wznoszone w tych miejscach reprezentują grecki styl. Związane są z kultem bogów olimpijskich, a także nowego bóstwa Serapisa, stworzonego przez Ptolemeusza I. Świątynie powstałe w okresie ptolemejskim stanowią jedno z podstawowych źródeł wiedzy na temat egipskiej wiary i kultury.