Zawsze jest to swój chleb. Powojenne osadnictwo w Bieszczadach w świetle źródeł autobiograficznych

Tematem pracy jest osadnictwo w Bieszczadach w II połowie XX w., po II wojnie światowej. W pracy zostały wykorzystane źródła autobiograficzne – wywiady z osadnikami, opublikowane wspomnienia oraz pamiętniki konkursowe z l. 70. XX w. Prócz tego wykorzystane zostały badania socjologiczne z l. 60. i 70. XX w., materiały filmowe. Praca została podzielona na sześć rozdziałów, te zaś na podrozdziały reprezentujące najistotniejsze wątki, jakie się wyłoniły z narracji autobiograficznych - podstawowych źródeł w tym badaniu. W rozdziale 1. została omówiona historia regionu i procesy zachodzące na omawianych terenach od okresu po II wojnie światowej do końca wieku XX. Celem rozdziału jest przybliżenie tła społeczno-historycznego, niezbędnego w odczytywaniu kolejnych części pracy. W rozdziale tym znajduje się również omówienie stanu badań i najważniejszych pozycji bibliograficznych dotyczących Bieszczadów. Rozdział 2. poświęcony został Drodze w Bieszczady, a zatem analizie powodów dla których osadnicy wybierali góry na miejsce zamieszkania. Rozdział 3. Bieszczadzka rzeczywistość ma na celu zaprezentować warunki życia zastane przez osadników tuż po przyjeździe - to jakim miejsce docelowe okazało się w rzeczywistości. W rozdziale tym poruszone są kwestie nowego domu, drogi, komunikacji, dostępności do służby zdrowia i zapatrzenia. Omówiony został także przypadek przesiedleńców z akcji H-T. W rozdziale 4. omówiona została kwestia pracy dostępne w Bieszczadach w okresie PRL, ze szczególnym uwzględnieniem prac około leśnych, które dominowały wówczas na omawianym terenie. Ponadto zostały poruszone wątki: samodzielnych gospodarstw rolnych, PGR-ów, wypasu owiec na połoninach, szkolnictwa. W kolejnym rozdziale pokazane zostały niektóre elementy życia rozrywkowego, czasu wolnego i kultury bieszczadzkiej takimi jak: radio i telewizja, organizacja życia społecznego, kino objazdowe, kultura zakapiorów. Ostatni, krótki rozdział 6. "Człowiek i przyroda", zwraca uwagę na egzystencje ludzką w bliskim kontakcie z przyrodą, dzikimi zwierzętami, a także na zmiany krajobrazowe jakie zaszły w regionie w omawianym okresie. Był to temat silnie obecny w opowieściach osadników, ale również miał wpływ na okoliczności badań terenowych i konsekwentnie na proces poznawczy i na interpretację źródeł. Ta część pracy została wzbogacona o fotografie z badań terenowych.

The theme of thesis is a settlement in the Bieszczady Mountain in the second half of the twentieth century, after World War II . The study has been used autobiographical sources - interviews with settlers, published memoirs and the competition diaries from 70s . Apart from that were used sociological research of the 60s and 70s and movies. Thesis is divided into 6 chapters , and these sections to represent the most important threads that emerged from the autobiographical narrative - the primary sources for this study .Chapter 1 was discussed history of the region and the processes occurring in these areas from the period after World War II to the end of the twentieth century . The aim of the chapter is to bring the socio - historical background needed in reading the next chapters. In this part there is also mentions of the state of research and the most important bibliography on the Bieszczady Mountains (region). Chapter 2 is devoted to the “Way to the Bieszczady” Mountains , and therefore the analysis of the reasons why settlers chose the this place of residence. Chapter 3. “Reality in Bieszczady” show the living conditions of the existing settlers on arrival - which is a destination turned out to be in reality. In this chapter, the issues raised are new home, road, communication, access to health care and staring . It is also described the case of displaced persons of 1951 (action HT ). Chapter 4 is dedicated to the issue of jobs available in the Bieszczady mountains in the communist period , with particular emphasis on work about forest that dominated on the discussed area. In the next chapter got into some of the elements of life and entertainment , leisure and culture of the Bieszczady such as radio and television , the organization of social life , touring cinema , culture of “zakapior” people . The last short chapter „Man and Nature” draws attention to the human existences in close contact with nature, wild animals, as well as landscape changes that have occurred in the region during this period. This was a theme strongly present in the stories of settlers, but also had an impact on the circumstances of the field research, and consequently the process of cognitive and interpretation of the sources. This part of the master thesis has been enriched with photos from the fieldworks.