Sztuka krytyczna i prowokacyjna w muzeum. Problemy społeczne, moralne, prawne i wystawiennicze.

The aim of the paper is to discuss issues related to the protection of provocative art. The main reference for the discussion is Polish critical art trend, which reached its peak of development in the 1990s. Because of the emerging scandals, exhibition (especially in museums of art which are not galleries of contemporary art) and popularization of critical and provocative art is a considerable challenge for museum curators and art historians. Social resistance towards this type of art causes an increasing tension between the exhibiting institutions and the audience. As a result there may occur censoring or even destruction of artworks. Nevertheless, the desire to preserve material traces of art and placing them on museum exhibitions is necessary. The process should, however, be preceded by selection indicating and assessing the value of specific works of art.

Celem niniejszej pracy jest omówienie problemów związanych z ochroną sztuki prowokacyjnej. Głównym odniesieniem dla podjętych rozważań jest nurt polskiej sztuki krytycznej, który apogeum rozwoju osiągnął w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Z powodu rodzących się skandali, ekspozycja (szczególnie w muzeach artystycznych nie będących galeriami sztuki współczesnej) i popularyzowanie sztuki krytycznej i prowokacyjnej jest dużym wyzwaniem dla muzealników i historyków sztuki. Społeczny opór wobec tego typu sztuki skutkuje narastaniem napięcia między instytucjami wystawiającymi ją a publicznością. Wynikiem takich sytuacji może być ocenzurowanie dzieł sztuki lub nawet ich zniszczenie. Dążenie do zachowania materialnych śladów sztuki i umieszczenie ich na wystawach muzealnych jest jednak konieczne. Proces ten powinien być jednak poprzedzony selekcją wskazującą i oceniającą wartości konkretnych dzieł sztuki.