W świecie dystopii. Pesymistyczne wizje państwa i społeczeństwa w literaturze science fiction

Praca ma przedstawić oraz usystematyzować definicyjny mętlik w obszarze utopii oraz dystopii. Jest faktem, iż „utopia” to zarówno idea „nie-miejsca” - niemożliwego, doskonałego miejsca, państwa, ale również zjawisko literackie, od którego swój początek bierze utopizm. Jednocześnie w drodze dywagacji na temat utopistycznego postrzegania świata, a w szczególności w kontrze do tego sposobu myślenia, na początku XX wieku zaznaczyły się wyraźne pesymistyczne wizje rozwoju społeczeństwa i ludzkości w ogóle. Katastrofizm - potęgowany tragicznymi skutkami wielkich konfliktów zbrojnych, totalitaryzm i zimnowojenna rzeczywistość były katalizatorami rozważań nad dystopiami. Tak jak utopia u swego początku za swój nośnik obrała opowieść o podróży, tak elementy świata dystopijnego odnajdujemy przede wszystkim literaturze science fiction. Druga część pracy jest w całości poświęcona analizie światów, państw i społeczeństw przedstawionych w literaturze fantastyczno-naukowej. Wnioski zawarte w trzeciej części pracy poszukują cech dystopii i wyprowadzają wspólny mianownik dla tego zjawiska literackiego oraz koncentrują się nad przydatnością „dystopii”, jako terminu z zakresu doktryn politycznych.

Thesis presents and systematize the definitional muddle in the area of utopia and dystopia. It is a fact that "utopia" means both - the idea of "non-place" – impossible but the perfect place, and literary phenomenon from which it takes its origin utopianism. At the beginning of the twentieth century dystopistic perception of the world emerged in opposition to utopistic way of thinking, Dystopia creates pessimistic visions of society and humanity in general. Catastrophism influced by the tragic events , major conflicts, totalitarian and Cold War reality were catalysts for reflection on dystopian world. As utopia in its beginning, dystopia can be found mainly in literature. The conclusions are focused on dystopian common characteristic and contain remarks on usefulness of "dystopia", as the term in the field of political doctrines.