The Cognitive Aspect of Emotions

The issue of emotions is a problem which attracts attention of many contemporary philosophers and psychologists. Traditionally emotions used to be perceived as irrational powers that belong to the “lower part of the soul”. They were contrasted with reason which was considered essential for being human. The authors of cognitive theories developed in recent years object to such dichotomous view and emphasize the links of emotions to beliefs and judgments of the subject.The aim of this thesis is to discuss the cognitive theories of emotions and the debate on these theories. The first chapter begins with a brief presentation of the sources of these theories with an aim to show why the contemporary theorists see Aristotle and Stoics as the precursors. The second chapter is devoted to the cognitive model of emotions in psychology, since one cannot separate the philosophical debate on emotions from psychological studies and concepts. In the third chapter, which is central for this thesis, I clarify the notion of emotions’ intentionality and discuss six contemporary views on emotion: by Martha Nussbaum and by Robert Solomon, who represent judgmentalism (the theory which identify emotions with judgments), by William Lyons and by Aaron Ben-Ze’ev, who stress the complexity of emotions, and finally by Patricia Greenspan and by Jenefer Robinson, who start with the cognitive theories but move beyond them. The last chapter illustrates current and very vivid debate: I discuss the five most important objections against cognitive views. I try to defend the cognitive theory, using the critical remarks to refine and enrich this view.

Zagadnienie emocji jest problemem nurtującym obecnie wielu filozofów i psychologów. Tradycyjnie emocje postrzegano jako irracjonalne siły, należące do „niższej części duszy”. Przeciwstawiano je rozumowi, mającemu stanowić istotę człowieczeństwa. Rozwijające się w ostatnich latach teorie poznawcze sprzeciwiają się takiemu dychotomicznemu ujęciu, podkreślając związki emocji z przekonaniami i sądami podmiotu.Celem niniejszej pracy jest omówienie teorii poznawczych emocji oraz toczącej się wokół niej dyskusji. Rozdział pierwszy stanowi krótkie przedstawienie starożytnych źródeł tych teorii, mające na celu pokazanie, dlaczego współcześni teoretycy emocji za swych prekursorów uważają Arystotelesa i stoików. Rozdział drugi poświęcony jest kognitywnemu modelowi emocji w psychologii – współczesnej filozoficznej dyskusji na temat emocji nie sposób bowiem oderwać od badań i koncepcji psychologicznych. W rozdziale trzecim, stanowiącym centralną część pracy, przybliżam pojęcie intencjonalności emocji oraz prezentuję i krytycznie analizuję sześć współczesnych ujęć emocji: Marthy Nussbaum i Roberta Solomona, opowiadających się za judgmentalismem (teorią emocji jako sądu), Williama Lyonsa i Aarona Ben-Ze’eva, podkreślających – mimo nacisku na wymiar poznawczy – wieloaspektowość emocji, oraz Patricii Greenspan i Jenefer Robinson, wychodzących w swych koncepcjach od teorii poznawczych i wykraczających poza nie. Ostatni rozdział ilustruje wciąż żywą i aktualną dyskusję: przedstawiam w nim pięć najpoważniejszych zarzutów, jakie sformułowano pod adresem poznawczych ujęć emocji. Podejmuję również próbę obrony teorii poznawczej. Wykorzystuję uwagi krytyków, aby doprecyzować i wzbogacić ujęcie poznawcze.