Introduction: Health behaviours have a great influence on health and life of every single person. Nurses as a specific occupational group, in particular, should pay attention to practising health behaviours and avoiding anti-health behaviours. Working shifts and menopause are said to make keeping healthy eating habits difficult, what results in such disorders as overweight and obesity. The main goal of the thesis: The aim of the present study is an evaluation of health behaviours and a nutritional status of nurses who work shifts with menopausal status: premenopausal and postmenopausal taken into consideration. Materials and methods: The research was conducted on a group of 92 nurses aged 22-61 employed in healthcare entities in the region of Lesser Poland. 23 of examined nurses were postmenopausal and 69 of them - premenopausal. The method used for the research is the diagnostic poll method including an author's questionnaire. Other investigative tools were the Inventory of Health-Related Behaviours by Juczyński applied for an evaluation of health behaviours, Menopause Rating Scale used for an evaluation of menopausal symptoms and International Physical Activity Questionnaire employed to assess respondents' physical activity status. For the study also body mass value, height, waist and hip size were measured for further BMI and WHR calculations.Results: The general index of health behaviours of the examined group of nurses was amounted to 79,53, what equals sten 5(average result). The differences between premenopausal and postmenopausal women were not crucial for statistics. On the basis of the study it is assumed that postmenopausal women have higher BMI value (27,75; SD=3,21) than premenopausal women (24,52; SD=4,80). Significantly higher waist size have postmenopausal nurses (89,69 cm, SD=10,26) contrary to premenopausal group (79,43cm, SD=11,41). More than half (54,3%) of the whole subjects consumed saturated fat (butter, grease) every day or nearly every day. Among the subjects assumed low intake of fish and poultry. During the night shift 60,2% of nurses ate revitalising meals, more of them were premenopausal women (62,3%). Among the subjects 12,3% habitually smoked. The group ofnurses that had been tested was leading sitting lifestyle and only 1,56 (SD=2,06) days per week was dedicated for a physical activity. Postmenopausal women most frequently indicated flushing and sweating as symptoms of menopause (2,09 point). Conclusions: Nurses before and after the menopause present health behaviours on the low or average level. Shift work and menopause have highly negative influence on nutritional status of nurses. The results of the survey suggest the need for education in the field of healthy eating habits, prophylactic behaviours and dealing with menopausal symptoms.
Wstęp: Zachowania zdrowotne mają bardzo ważny wpływ na zdrowie i życie każdego człowieka. Pielęgniarki jako specyficzna grupa zawodowa powinny w szczególności zwracać uwagę na praktykowanie pozytywnych zachowań zdrowotnych i unikanie zachowań antyzdrowotnych. Praca w systemie zmianowym oraz okres menopauzy utrudniają utrzymanie prawidłowych nawyków żywieniowych, czego konsekwencją są zaburzenia stanu odżywienia w postaci nadwagi lub otyłości. Cel pracy: Celem pracy była ocena zachowań zdrowotnych i stanu odżywienia pielęgniarek pracujących w systemie pracy zmianowej uwzględniając status menopauzy. Materiał i metody: Badaniami objęto grupę 92 pielęgniarek w przedziale wiekowym 22 -61 lat, zatrudnionych w podmiotach leczniczych na terenie Małopolski, z których 23 kobiety były po menopauzie, natomiast 69 przed menopauzą. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z zastosowaniem autorskiego kwestionariusza ankiety zawierającego dane socjodemograficzne, do oceny zachowań zdrowotnych zastosowano wystandaryzowany Inwentarz Zachowań Zdrowotnych wg Z. Juczyńskiego, do oceny objawów menopauzy wykorzystano Skalę oceny objawów menopauzy (MRS), aktywność fizyczną respondentek oceniono za pomocą Międzynarodowego Kwestionariusza Aktywności Fizycznej (IPAQ). Wykonano pomiary masy ciała, wzrostu, obwodu talii i bioder, na których podstawie obliczono BMI oraz WHR.Wyniki: Ogólny wskaźnik zachowań zdrowotnych badanych pielęgniarek oceniono na poziomie 79,53, czyli 5 sten (wynik przeciętny), różnice pomiędzy kobietami przed i po menopauzie nie były istotne statystycznie. Stwierdzono wyższą wartość wskaźnika BMI u pielęgniarek po menopauzie (27,75; SD=3,21) w porównaniu z pielęgniarkami przed menopauzą (24,52; SD=4,80). Istotnie większy obwód talii (89,69 cm, SD=10,26) miały pielęgniarki po menopauzie, niż pielęgniarki przed menopauzą (79,43cm, SD=11,41).Ponad połowa (54,3%) badanych pielęgniarek spożywała codziennie tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego (masło, smalec).W badanej grupie pielęgniarek stwierdzono niskie spożycie ryb i drobiu. W trakcie dyżuru nocnego posiłek regeneracyjny zjadało ponad połowa 60,2% ogółu badanych pielęgniarek, istotnie częściej kobiety przed menopauzą (62,3%).Wśród badanych pielęgniarek 12,3% aktualnie paliło papierosy. Badana grupa pielęgniarekprowadziła siedzący tryb życia, na umiarkowaną aktywność fizyczną w czasie wolnym przeznaczyły jedynie 1,56 dnia w tygodniu (SD=2,06). Badana grupa kobiet po menopauzie najczęściej wskazywały na uderzenia gorąca i pocenie się jako objawy menopauzy (2,09 pkt.). Wnioski: Badane pielęgniarki przed i po menopauzie prezentują zachowania zdrowotne na poziomie niskim lub przeciętnym. Zachowania zdrowotne oraz fakt menopauzy mają istotny wpływ na stan odżywienia. Wymagana jest edukacja pielęgniarek w zakresie prawidłowych zasad żywienia, zachowań profilaktycznych, zmiany stylu życia oraz radzenia sobie z objawami menopauzy.
