Analiza przekładu wybranych kulturemów z powieści Pustynia Jean-Marie Gustave Le Clézio tłumaczonej przez Krystynę Osińską-Boską

The presentation of selected culturemes of the novel Désert Jean-Marie Gustave Le Clézioaims to show that with the help of linguistic-culturalelements it´s possible to identify strategies and translation techniques. The analysis of the techniques used in the translation of culturemesin the text translated by Krystyna Osińska-Boska indicates what strategy and prospect of the translator dominates in the translatedtext- foreignization or domestication. The issue includes also the concept of cultureme, its definitions, characteristics and difficulties that implies in intercultural translation. Detailed analysis applies in most cases the Arabianculturemes and French, which are present in the novel Désert. The issue of translation of culturemes includes many questions: analytical chapters relate to typography, which plays an important role in translation: the introduction of the footnotes like the terms in italics influence to the (in)visibility of the translator and to the dominant strategy of the translator in the whole process of translation of culturemes. They will also discuss the difficulties of translation of the proper names-culturemes, which puts the translator in the heart of the problem which is the (un)translatability. Detailed comparative analysis of culturemes shows, sometimes divergent, the intentions of the author of the text original and the translator as the author of the text translated. Discussion of the techniques of translation permits to evaluate the final result in the reader of the text original and translated.

Prezentacja wybranych kulturemów z powieści Désert Jean-Marie Gustave Le Clézio ma na celu pokazanie, że za pomocą elementów lingwistyczno-kulturowych jest możliwe wskazanie strategii oraz technik tłumaczeniowych. Na przykładzie tłumaczenia Krystyny Osińskiej-Boskiej analiza zastosowanych technik w przekładzie kulturemów pozwoli wskazać, jaka strategia i perspektywa tłumaczki dominuje w tekście tłumaczonym- egzotyzacja czy naturalizacja. Problematyka obejmuje również pojęcie kulturemu, jego definicje, cechy charakterystyczne oraz trudności jakie implikuje w przekładzie międzykulturowym. Szczegółowa analiza dotyczy w większości arabskich kulturemów jak i francuskich, które występują w powieści Désert. Problematyka przekładu kulturemów obejmuje wiele kwestii: rozdziały analityczne dotyczą typografii, która odgrywa ważną rolę w przekładzie: zarówno wprowadzenie przypisów jak i wyodrębnienie terminów kursywą wpływa na (nie)widoczność tłumacza, na dominującą strategię tłumacza w procesie przekładu kulturemów. Zostaną również omówione trudności związane z przekładem nazw własnych-kulturemów, które stawiają tłumaczkę w centrum problemu jakim jest ich (nie)przekładalność. Szczegółowa analiza porównawcza kulturemów ukazuje, nieraz rozbieżne, intencje autora i tłumacza jako autora tekstu tłumaczonego. Omówienie zastosowanych technik translatorskich pozwoli ocenić efekt końcowy u czytelnika tekstu oryginalnego i tłumaczonego.

La présentation des culturèmes choisis dans les chapitres analytiques sert à démontrer que sur la base des éléments linguistico-culturels, il est possible d’indiquer et établir différentes micro-stratégies ou techniques de traduction employées. Leur fréquence contribuera à évaluer quelle macro-stratégie ou technique de médiation prévaut dans le transfert des culturèmes. Le traitement des culturèmes divulguera également la perspective et le choix de la traductrice qui par divers moyens disponibles dans le travail du traducteur a opté soit pour l’exotisation soit pour la naturalisation. La problématique concerne la notion du culturème, ses traits caractéristiques et les facteurs qui gèrent leur repérage dans le texte. L’analyse prévoit les recherches concernant les culturèmes arabomusulmans présents dans le roman Désert de Le Clézio comme ceux qui appartiennent à la culture française. L’étude se réalise à plusieurs niveaux, du fait que, les chapitres annoncent la dimension graphique qui joue son rôle dans le processus de traduction. Ainsi, la typographie expose l’(in)visibilité du traducteur, ainsi qu’elle peut réfleter la macro-stratégie choisie par la traductrice, quant au traitement des culturèmes. De même, l’étude comparative sert à dévoiler les passages (non)italicisés par la traductrice par rapport aux intentions de l’auteur. L’étude focalise également sur les enjeux interprétatifs de la traductrice. La difficulté des noms propres ayant recu le statut des noms propres-culturemes place la traductrice au centre d’un conflit de leur (in)traductibilité.