Dwa spojrzenia na spór o realizm w filozofii Michaela Dummetta

Two different outlooks on the dispute about realism can be distinguished in Michael Dummett's philosophy. The first of them, which could be called classical, depicts realism and antirealism as two conflicting worldviews - only one of them can be true. However, a different perspective could be opened by the semantic criterion: the realist's approach and that of an anti-realist are tools that one uses when asking questions and describing the world; they are interdependent and one makes no sense without the other. An introduction to the topic of semantic criterion in the dispute about realism, as well as a comparison of the two aforementioned concepts, have been presented in this study. By showing how truth-conditional and justificationist semantics could be both used in our describing of the reality, one could, following Dummett’s steps, give such arguments for the primacy of antirealist’s approach, that do not ignore the realist’s claim, specifying its conditions and accounting for its place in our language practice instead.

W filozofii Michaela Dummetta możemy dostrzec dwa spojrzenia na spór o realizm. W pierwszym z nich, klasycznym, realizm i antyrealizm to dwa wykluczające się poglądy - tylko jeden z nich może być prawdziwy. Kryterium semantyczne otwiera przed nami inną perspektywę: podejście realistyczne i anty-realistyczne to narzędzia, z których korzystamy zadając pytania i opisując świat; są one współzależne i jedno traci sens bez drugiego. W tej pracy przedstawiono wprowadzenie do zagadnienia sporu o realizm na gruncie semantycznym oraz porównano obie wyżej wymienione koncepcje i ich konsekwencje. Pokazując, w jaki sposób semantyka warunkoprawdziwościowa i justyfikacjonistyczna współdziałają w budowaniu obrazu rzeczywistości, można, śladami Dummetta, podać takie argumenty za pierwszeństwem postawy antyrealistycznej, które nie ignorują roszczeń realisty, a raczej wyjaśniają, jakie są warunki wstępne postawy realistycznej i jej rola w naszej praktyce językowej.