Malowniczość w polskiej dziewiętnastowiecznej myśli o sztuce

The aim of the dissertation is to present the problem of the picturesque in Polish nineteenth-century writing about art. After the initial chapters containing the state of research and the overview of the history of the notion in England, France and Germany in the eighteenth and nineteenth centuries, Polish literature has been analyzed. An attention was paid to ways of migration of aesthetic concepts: the patronage of the aristocracy and its international social connections, travels through Europe, the presence of foreign books in libraries and the education of Polish artists in the West. Text analysis identified several aspects of theoretical reflection on the picturesque: an emphasis on the values of local landscape, the cult of souvenirs of the past and the desire to preserve historical heritage, which influenced the art of gardening, painting, artistic graphics and architecture.

Celem rozprawy jest przedstawienie problemu estetyki malowniczości na gruncie polskiej dziewiętnastowiecznej myśli o sztuce. Po rozdziałach wstępnych zawierających omówienie stanu badań oraz przegląd dziejów pojęcia w Anglii, Francji i Niemczech w XVIII i XIX wieku, poddano analizie piśmiennictwo polskie. Zwrócono uwagę na możliwe drogi przenikania koncepcji estetycznych: mecenat arystokracji i jej międzynarodowe powiązania towarzyskie, podróże po Europie, obecność literatury zagranicznej w bibliotekach i kształcenie polskich artystów na Zachodzie. Wyróżniono kilka aspektów refleksji teoretycznej nad malowniczością: akcentowanie walorów ojczystego krajobrazu, kult pamiątek przeszłości i chęć zachowania dziedzictwa historycznego, znajdujących zastosowanie w sztuce ogrodów, malarstwie, grafice i architekturze.