Wyznaczniki stresu mięśniowego na kończynie górnej

W celu rekonstrukcji aktywności fizycznej wybranych osobników, szkielety których zostały wyeksplorowane na stanowisku archeologicznym w Szarbi należących do kultury mierzanowickiej, została przeprowadzona analiza wyznaczników stresu mięśniowo-szkieletowego na kościach kończyny górnej i jej obręczy. 18 miejsc przyczepów mięśni i 3 miejsca przyczepów więzadeł były brane pod uwagę. Oceniono obecność i stopień rozwoju wyznaczników typu robustisity, stress lesion i ossification exostosis. Próba zawiera szczątki kostne 6-ciu mężczyzn i 4-ch kobiet w zakresie wiekowym 20 - 60 lat. Wzory stopnia rozwoju WSM różnią się pomiędzy badanymi osobnikami. Nie stwierdzono zmian wskazujących na zróżnicowanie typu aktywności fizycznej według płci. Zidentyfikowano natomiast cechy wskazujące na rutynowe wykonywanie takich czynności jak podnoszenie i przenoszenie ciężarów, przyciąganie i odpychanie obiektów względem ciała lub przesuwanie ciężarów do przodu i tylu na dłuższe odległości, rzucanie, podnoszenie i opuszczanie kończyn górnych oraz ich przywodzenie i odwodzenie. Dla przeważnej większości wyznaczników występuję równy stopień rozwoju dla obuch stron ciała. Biorąc pod uwagę tło kulturowe dla tej populacji z takimi typami ruchu mogą być związane różne działania agrotechniczne (praca motyką, oranie pługiem, żęcie), obróbka surowców naturalnych i wytworzonych (przecieranie zbóż, obróbka skór, wytwarzanie narzędzi krzemiennych i ceramiki), budownictwo i zbieranie różnego typu obiektów.

In order to reconstruct the physical activity of selected individuals, which skeletons were excavated at the archaeological site in Szarbia and belong to the Mierzanowice culture, an analysis of the musculoskeletal stress markers (MSM) was performed on the bones of the upper limb and pectoral girdle. 18 muscular entheses and 3 ligamental entheses were taken into account. The presence and degree of expression of such markers as robusticity, stress lesion and ossification exostosis have been evaluated. The sample contains bone remains of 6 males and 4 females in the age range of 20 - 60 years. Patterns of MSM expression vary between individuals. There were no changes indicating the gender division of labor. However features which determine such activities as lifting and carrying of heavy loads, pulling and repulsion of objects relatively to the body or moving weights forward and backward for longer distances, throwing, raising and lowering as well as adduction and abduction of the upper limbs are identified. For the vast majority of markers there is an equal degree of development for both sides of the body. Taking into account the cultural background of this population, such types of movement may be associated with various agrotechnical activities (working with a hoe, plowing, harvesting), processing of natural and manufactured raw materials (grain milling, leather processing, flint tools and ceramics manufacturing), construction and collection of various types of objects.