Na gruncie niniejszej pracy magisterskiej autorka odnosi się do problematyki instytucji guilty plea (przyznanie do winy) oraz plea bargaining (negocjowanie przyznania do winy) w postępowaniach przed międzynarodowymi sądami i trybunałami karnymi, tj. stałym Międzynarodowym Trybunałem Karnym, Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii oraz Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Rwandy.Pierwsza część pracy skoncentrowana jest wokół systemu konsensualnego zakończenia postępowania karnego, jakim jest plea bargaining w porządkach prawnych na poziomie krajowym. Autorka wyróżnia i krótko charakteryzuje cztery modele plea bargaining, a konkretnie: charge bargaining – negocjacje w zakresie stawianych oskarżonemu zarzutów; sentence bargaining – negocjacje dotyczące wymiaru kary; prosecutorial bargaining – model oparty na porozumieniach zawieranych przez oskarżyciela i oskarżonego oraz judicial bargaining – model, w którym to sąd orzekający w sprawie skłania oskarżonego do przyznania do winy.W dalszej kolejności autorka omawia podstawowe elementy procedury zawierania porozumień procesowych w sprawach karnych w Stanach Zjednoczonych na przykładzie plea agreements uregulowanych w Federalnych Regułach Procedury Karnej (Federal Rules of Criminal Procedure) oraz wskazuje na kryteria sądowej weryfikacji owych porozumień. Mianowicie, przyznanie do winy powinno zostać poprzedzone odpowiednimi pouczeniami, być dobrowolne oraz znajdować odzwierciedlenie w stanie faktycznym sprawy.Druga część pracy dotyczy stosowania instytucji guilty plea oraz plea bargaining w prawie karnym międzynarodowym. Autorka porównuje model „krajowy” – anglosaski z rozwiązaniami prawnymi przyjętymi w statutach i regułach procesowych i dowodowych MTK, MTKJ oraz MTKR, analizując przy tym szczegółowo treść plea agreements zawartych w postępowaniach przed tymi trybunałami. Równocześnie autorka kwestionuje zasadność koncepcji ‘negotiated international criminal justice’, tj. dopuszczalności konsensualnego zakończenia postępowań karnych na szczeblu międzynarodowym. Wskazuje przy tym na niespójność istoty plea bargaining z celami i charakterem postępowań karnych mających za przedmiot odpowiedzialność karną za ludobójstwo, zbrodnie wojenne, czy zbrodnie przeciwko ludzkości. We wnioskach, autorka podkreśla, że zawieranie porozumień typu plea agreements przed MTK, MTKJ i MTKR rodzi liczne pytania i wątpliwości, lecz – jednocześnie – ich rozpowszechnienie i rozkwit w prawie karnym międzynarodowym wydają się być procesem nieodwracalnym. W konsekwencji, wskazane wydaje się uzupełnienie i zmiana przepisów regulujących guilty plea oraz plea bargaining przed trybunałami karnymi tak, aby uczynić te instytucje bardziej gwarancyjnymi, a jednocześnie, aby ich stosowanie nie pozostawało w konflikcie z elementarnym poczuciem sprawiedliwości.
On the grounds of the present thesis, the author discusses the issues of guilty plea and plea bargaining in the proceedings before international criminal courts and tribunals, i.e. International Criminal Court, International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia and International Criminal Tribunal for Rwanda. In the first part of the present work, the author distinguishes and briefly characterises several models of plea bargaining in domestic law: charge bargaining, sentence bargaining, prosecutorial bargaining and judicial bargaining. Then, the author identifies the elements of plea procedure in the United States as adopted in the Federal Rules of Criminal Procedure and sketches the criteria of judicial review of guilty pleas, that is, guilty pleas must be informed, voluntary and have enough factual basis to be accepted by the court. The second part of the thesis concerns the issues of guilty plea and plea bargaining in international criminal law. More specifically, the author compares the model of plea bargaining known in Anglo-American systems with the mechanisms adopted in the frameworks of the ICC, ICTY and ICTR. Among other things, the author analyses the conditions of plea agreements that the Prosecution and the defendants before the ICC, ICTY and ICTR entered into. Simultaneously, the author questions the concept of ‘negotiated international criminal justice’, due to its incoherence with the objectives of proceedings regarding criminal liability for international core crimes, such as genocide, crimes against humanity and war crimes.In conclusion, the author highlights that plea bargaining at the ICC, ICTY and ICTR evokes important questions and problems, but – at the same time – its blossom seems to be an irreversible process. As a consequence, it is advised to amend the frameworks of the ICC, ICTY and ICTR in order to make it less hazardous for the rights of the defendants and the justice itself.
