Zachowania zdrowotne i czynniki ryzyka u pacjentów ze zwężeniem tętnic szyjnych

Wstęp: Miażdżyca naczyń tętniczych jest chorobą podstępną, rozwijającą się długo, powoli i bezobjawowo. Najlepszą metodą chroniącą przed chorobą oraz jej groźnymi skutkami jest zwalczanie czynników ryzyka wywołujących miażdżycę, takich jak nieodpowiednia dieta, stosowanie używek, brak aktywności fizycznej, stres. Im wcześniej dojdzie do zastosowania odpowiedniej profilaktyki oraz podjęcia prawidłowych zachowań zdrowotnych, tym bardziej będzie ona skuteczna.Cel pracy: celem pracy była ocena zachowań zdrowotnych oraz analiza czynników ryzyka miażdżycy występujących u pacjentów ze zwężeniem tętnicy szyjnej wewnętrznej.Materiał i metody: Badaniami objęto 103 pacjentów, u których zdiagnozowano zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej, wynoszące powyżej 70% światła tętnicy. W przeprowadzonych badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, posłużono się autorskim kwestionariuszem ankiety oraz Inwentarzem Zachowań Zdrowotnych autorstwa Z. Juczyńskiego (IZZ).Wyniki: Z przeprowadzonych badań wynika, że średnia wartość uzyskanych punktów w IZZ w badanej grupie wyniosła 81,47. Najwyższe wartości określające zachowania zdrowotne stwierdzono w odniesieniu do pozytywnego nastawienia psychicznego (średnia 3,77), a najniższe w odniesieniu od praktyk zdrowotnych (średnia 3,01). Zachowania profilaktyczne wyniosły średnio 3,54, a prawidłowe nawyki żywieniowe 3,26. W badanej grupie najczęściej pojawiającymi się modyfikowalnymi czynnikami rozwoju miażdżycy są nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia oraz palenie papierosów.Wnioski: Prawie połowa badanych uzyskała wynik wskazujący na umiarkowane dbanie o swoje zdrowie. Z przeprowadzonych badań wynika, że niemal jedna trzecia respondentów wykazuje niski poziom zachowań zdrowotnych. Kobiety, emeryci oraz osoby niepalące wykazują wyższe nasilenie zachowań zdrowotnych.

Introduction: Atherosclerosis is an insidious disease that develops slowly, over long time and is symptomless. The best method to prevent it and its harmful effects is to limit risk factors, such as unhealthy diet, the use of stimulants, the lack of physical activity, and stress. The sooner appropriate prevention is applied and proper health behaviours are taken, the more effective they are.Aim of the study: Evaluation of health behaviours as well as the analysis of risk factors in patients with internal carotid artery stenosis.Materials and methods: The study involved 103 patients diagnosed with an internal carotid artery stenosis for more than 70% of the diameter of artery. Diagnostic survey research method was used as well as the author’s questionnaire and Z. Juczyński’s Inventory of Behavioral Health (Inwentarz Zachowań Zdrowotnych, IZZ).Results: According to the study, the average value of points obtained in the IZZ in the examined group was 81.47. The highest values specifying health behaviours were found in relation to positive mental attitude (average 3.77) and the lowest in relation to health practice (average 3.01). Preventive behaviours were on average of 3.54 and right eating habits 3.26. The most frequent modifiable factors of atheromatosis in the examined group were hypertension, hypercholesterolemia and smoking.Conclusions: Nearly half of the patients received a score indicating a moderate level of care for their health. It was discovered that almost one third of the respondents showed low levels of pro-health behaviours. Women, retired people and non-smokers show higher share of healthy behaviours.