Wzrokowe przetwarzanie portretów kubistycznych i realistycznych – okoruchowe korelaty oceny estetycznej

Wzrokowe przetwarzanie dzieł malarskich stanowi jeden z ważniejszych obszarów badawczych neuroestetyki. W celu eksploracji problemu wzrokowego przetwarzania portretów, przeprowadzono badanie z manipulacją stylu malarskiego. Ze względu na eksploracyjny charakter badania spodziewano się występowania różnic w percepcji i ocenach pomiędzy grupami obrazów. Celem badania było porównanie wskaźników okoruchowych i ocen estetycznych w odpowiedzi na bodźce z przeciwstawnych sobie stylów malarskich, kubizmu i realizmu w grupie osób bez formalnego wykształcenia artystycznego. Do zbadania oceny estetycznej zastosowano miarę subiektywną (kwestionariusz), a do wskaźników okoruchowych okulograf jako miarę obiektywną. W przypadku miary subiektywnej statystycznie istotne różnice pojawiły się w ocenie wymiaru emocjonalnego percypowanych portretów. Różnica w średnich długościach czasu fiksacji na twarzach, jak i poza nimi, okazała się być statystycznie istotna. Nie udało się wykazać wpływu emocjonalnego komponentu oceny estetycznej na długość fiksacji. Rezultaty wskazują na zmiany w percepcji portretów w zależności od stylu malarskiego, jednak tylko w przypadku kilku wskaźników okoruchowych (głównie czasu i ilości fiksacji). Wyniki pochodzące z danych sądu estetycznego wskazują na średnią wyższą ocenę obrazów realistycznych. W dyskusji rozważa się potencjalne wyjaśnienie oraz pogłębienie badanego problemu.

Visual perception of paintings is one of the most important research areas of neuroesthetics. In order to explore the problem of the visual perception of portraits, a study was carried out with the manipulation of the painting style. Due to the exploratory nature of the study, there were expected differences in perception and aesthetic judgments between two groups of images. The aim of the study was to compare the eye movement patterns and aesthetic judgments in response to stimuli from contradictory painting styles, cubism and realism in a group of people without formal artistic education. The subjective measure (questionnaire) was used to examine the aesthetic evaluation, and the oculography was used as an objective measure to examine eye movement patterns. In the case of a subjective measure, statistically significant differences appeared in the emotional dimension of the aesthetic judgments. The difference in the average fixation time on the faces and outside them turned out to be statistically significant. The emotional impact of the aesthetic evaluation component on the fixation length could not be demonstrated. The results indicate changes in perception of portraits depending on the painting style, but only in the case of several eye movement patterns (mainly time and number of fixations). The results from aesthetic judgment data indicate an average higher rating of realistic images. The discussion considers a potential explanation and deepening of the examined problem.