"Senso" di Camillo Boito e il film omonimo di Luchino Visconti

La presente tesi è dedicata all’adattamento cinematografico del racconto ottocentesco ”Senso” di Camillo Boito, portato sullo schermo da Luchino Visconti nel 1954. Nella tesi si cerca di rispondere alla domanda in che modo Visconti riuscì a creare un’opera d’arte autonoma, riferendosi al testo letterario e utilizzando gli strumenti cinematografici. La tesi è cominciata con una breve introduzione teorica su adattamenti cinematografici sull’esempio di ”Senso”, per passare a una presentazione più dettagliata delle origini di entrambe opere. Poi sono presentate diverse osservazioni riguardanti in particolare la narrazione, la questione dei personaggi letterari nonché cinematografici e infine il valore estetico presente nelle due opere, inteso in termini di bellezza figurativa e musicale. Si parla anche del film come di una specie di melodramma, come viene spesso definito, in quanto viene paragonato ad altri frutti dell’attività professionale di Visconti come regista teatrale.

Niniejsza praca poświęcona jest adaptacji filmowej osiemnastowiecznego opowiadania ”Senso” Camilla Boito zekranizowanego przez Luchina Viscontiego w 1954 roku. Celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie w jaki sposób Visconti zdołał stworzyć samodzielne dzieło sztuki, odwołując się do pierwotnego tekstu literackiego i używając narzędzi filmowych. Praca rozpoczyna się krótkim wstępem teoretycznym na temat adaptacji filmowych na przykładzie ”Senso”, by następnie przejść do bardziej szczegółowego omówienia okoliczności powstania obu dzieł. W następnej kolejności zostają opisane obserwacje dotyczące w szczególności narracji, zagadnienia bohaterów literackich oraz filmowych, a wreszcie wymiaru estetycznego obu dzieł, który rozumiany jest jako piękno obrazu oraz muzyki. W pracy mówi się również o filmie ”Senso” jako o pewnego rodzaju ”operze”, ze względu na częste porównywanie go z innymi owocami pracy Viscontiego jako reżysera teatralnego.

The thesis focuses on the film adaptation of the nineteenth-century novel by Camillo Boito screened by Luchino Visconti in 1954. The purpose of the thesis is to answer the question how Visconti managed to create an independent work of art referring to the original novel and using some film effects. The thesis begins with a short theoretical introduction concerning film adaptations based on the case of ”Senso”, and then develops into a more detailed review of the circumstances in which both works of art has been created. Thereafter some observations regarding in particular the narration, the literary and film characters, and finally the esthetic aspect of both works, interpreted as the figurative and musical beauty are presented. In the thesis it is also mentioned that ”Senso” represents some kind of ”melodrama”, as it is often defined in comparison to the other works of Visconti as the theatre director.