Analisi dei problemi scelti nelle traduzioni polacche del libro di Silvio Pellico Le mie prigioni

L’oggetto della presente tesi di laurea è l’analisi di aspetti particolari delle traduzioni polacche delle Mie prigioni di Silvio Pellico. Il paragone riguarda la prima traduzione di Felicjan Tustanowski stampata a Vilnius nel 1837, la seconda di Jan Zamoyski pubblicata a Parigi nel 1917 e l’ultima di Natalia Strzelbicka uscita a Varsavia nel 1925. L’analisi è stata preceduta da una breve presentazione di alcune considerazioni teoretiche a proposito delle difficoltà legate alla traduzione di testi letterari in prosa. Il secondo capitolo prende in esame il testo di partenza, le sue versioni polacche e le opinioni critiche sulla loro posizione nella cultura d’arrivo. L’oggetto del terzo capitolo costituiscono i problemi particolari della resa dell’opera di Pellico in polacco e gli esempi delle soluzioni adottate dai traduttori in tali casi. Dall’analisi risulta chiaro che le sfide principali della traduzione del testo di partenza comprendono, oltre alle differenze strutturali tra i due sistemi linguistici, la presenza di altre lingue all’interno della narrazione italiana, la diversificazione dei registri, la creatività linguistica dell’autore e il suo stile. In molti casi è stato possibile dimostrare come le decisioni dei traduttori possano influenzare l’aspetto generale del testo o, perfino, distorcere il suo significato. Altre difficoltà derivano dal fatto che l’opera di Pellico è incorporata in un’altra realtà storica e culturale. Le conclusioni tratte dall’analisi sono state presentate nel quarto capitolo.

Niniejsza praca magisterska dotyczy analizy wybranych problemów tłumaczeniowych w polskich przekładach Le mie prigioni autorstwa Silvia Pellica. W pracy porównane zostało tłumaczenie Felicjana Tustanowskiego, opublikowane w Wilnie w 1837 roku, Jana Zamoyskiego, wydane w Paryżu w 1917 roku i Natalii Strzelbickiej, które ukazało się drukiem w Warszawie w 1925 roku. Analiza poprzedzona została prezentacją wybranych poglądów teoretycznych na temat trudności w tłumaczeniu tekstów literackich, a w szczególności prozy. Rozdział drugi stanowi krótkie wprowadzenie dotyczące tekstu wyjściowego, jego polskich przekładów i oceny ich znaczenia w literaturze polskiej. Problemy tłumaczeniowe wraz z przykładami ich rozwiązań zaproponowanymi przez polskich tłumaczy przedstawione zostały w rozdziale trzecim pracy. Szczególnymi wyzwaniami, z którymi musieli się zmierzyć polscy tłumacze w przypadku dzieła Pellica okazały się być: obecność innych języków w tekście włoskim, zróżnicowanie rejestrów, kreatywność językowa autora dzieła i jego styl, a także liczne różnice pomiędzy strukturami języka włoskiego i polskiego. W niektórych przypadkach możliwe okazało się wskazanie, w jaki sposób decyzje podejmowane przez tłumaczy mogą wpływać na odbiór tekstu przez polskiego czytelnika lub nawet na na zmianę jego wymowy. Ponadto trudności w tłumaczeniu wynikały z osadzenia tekstu w odległej epoce historycznej i odmiennym od polskiego kontekście kulturowym. Wnioski z analizy przedstawione zostały w rozdziale 4 pracy.

The thesis seeks to examine the selected translation problems posed by the text of Le mie prigioni by Silvio Pellico. The analysis regards the three existing Polish translations of the book: the first one by Felicjan Tustanowski published in Vilnus in 1837, the subsequent one by Jan Zamoyski released in Paris in 1917 and the last one by Natalia Strzelbicka issued in Warsaw in 1925. The analytical part is preceded with a brief outline of chosen theoretical views on the difficulties in translating literary prose. Chapter 2 presents concisely the source text, its translated versions and some of the opinions on their position in the Polish literary system. The following part of the thesis focuses mainly on the particular translation problems caused by the Pellico’s narration and the solutions proposed by the translators of the book. The Italian text proved to be particularly challenging due to the presence of other languages, different registers used by the author, his linguistic creativity and literary style. Furthermore, the structural differences between the Polish and the Italian languages have turned out to be problematic in the rendition of the text. Interestingly, in some cases it has been possible to indicate how the translators’ decisions might affect the overall impression of the work in the perception of the Polish reader or even distort its intended meaning. Lastly, some of the challenges of translation may be related to the historical background and the cultural embeddedness of the source text. The conclusions of the analysis have been presented in the chapter 4.