World War II is not over yet. Postmemory in Mikołaj Grynberg’s "Oskarżam Auschwitz" and in Helena Janeczek’s "Lezioni di tenebra"

This work is focused on profound analysis and interpretation of two books: Mikołaj Grynberg’s “Oskarżam Auschwitz” and Helena Janeczek’s “Lezioni di tenebra”. Since the characters of both books are the children of Holocaust survivors, my analysis is largely based on memory studies, most of all on the concept of postmemory. For the interpretation I used also psychoanalytic notions, such as trauma, mourning or melancholy. This work aims to show the internal differentiation of the second generation and at the same time to prove that their representatives are very similar because they are subject to the same mechanisms of inheritance of trauma. The main purpose of this text is not to answer all the questions but to present the complexity and the current character of the problems of the postgeneration, as well as to cause some deep reflection or discussion on the postmemory. Is it possible to work out trauma of someone else? How to escape the horror of the Shoah? Is it worth to always tell the same stories? Why is World War II still not over?

La tesi si concentra su una profonda analisi e interpretazione di “Oskarżam Auschwitz” di Mikołaj Grynberg e di “Lezioni di tenebra” di Helena Janeczek. Siccome i protagonisti di tutti e due i libri sono i figli dei sopravvissuti alla Shoah, la gran parte della mia lettura si basa sui concetti di memory studies, soprattutto sul fenomeno di postmemoria. Nell’interpretazione ho utilizzato anche alcune nozioni psicoanalitiche, p. es. trauma, lutto, malinconia. Ho l’intenzione di mostrare soprattutto la complessità e la diversità interna del problema della postmemoria, ma allo stesso tempo mi concentro anche sui modelli tipici che si possono osservare nella vita della postgenerazione. Lo scopo principale di questo lavoro non è quello di rispondere a tutte le domande, ma di presentare la complessità e il carattere attuale dei problemi con cui si confronta la seconda generazione, nonché di provocare qualche riflessione o discussione profonda sulla postmemoria. Se è possibile attraversare il trauma altrui? Come scappare dall’orrore della Shoah? Vale la pena raccontare sempre le stesse storie? Perché la Seconda Guerra Mondiale non è ancora finita?

Praca obejmuje bardzo dokładna analizę i interpretację dwóch dzieł: „Oskarżam Auschwitz”, serii rozmów przeprowadzonych przez Mikołaja Grynberga oraz „Lezioni di tenebra”, autobiograficznej powieści Heleny Janeczek. Ponieważ bohaterami obu książek są dzieci osób ocalałych z Zagłady, niniejsza lektura w dużym stopniu opiera się na badaniach memory studies, przede wszystkim na koncepcji postpamięci. W swojej interpretacji wykorzystałam również niektóre pojęcia z zakresu psychoanalizy, takie jak np. trauma, żałoba czy melancholia. Celem poniższej pracy jest przede wszystkim ukazanie wewnętrznego zróżnicowania drugiego pokolenia, ale jednocześnie udowodnienie, że jego przedstawiciele bywają do siebie bardzo podobni, ponieważ podlegają tym samym mechanizmom dziedziczenia traumy. Tekst skupia się przede wszystkim na sproblematyzowaniu niektórych zachowań dzieci osób ocalałych z Zagłady, raczej na stawianiu pewnych pytań niż udzielaniu konkretnych odpowiedzi. Czy da się przepracować cudzą traumę? Jak uciec od widma Zagłady? Czy warto wciąż opowiadać te same historie? Dlaczego II Wojna Światowa wciąż trwa?