La poetica del futurismo : oltre i confini dell’arte

Artykł jest poświęcony rozpoznaniu relacji między programem a faktycznymi dokonaniami włoskiego futuryzmu. Futurystów wprowadzają do literatury cywilizację miejską, przemysłową, dynamiczną, technologiczną i burzliwą w poetyce, która bez zahamowań łamie normy językowe, obrazowe, retoryczne i metryczne. Programowe „uwolnienie słów” prowadzi tu do „uwolnienia” różnorodnych przejawów witalności oraz energii, a rewolucja w postrzeganiu rzeczywistości nabiera rozmachu. Zasada mimetyzmu ustępuje miejsca kreacjonizmowi, stanowiącemu syntezę wszelkich dyscyplin wiedzy, sztuki, techniki i praktyki życiowej. Futuryści głoszą nie tylko wzniosłość naturalną jak poprzednicy, ale wydobywają i gloryfikują wzniosłość sztuczną, wyprodukowaną dzięki nauce i technologiom.

L’articolo è dedicato allo studio del rapporto tra il programma e le realizzazioni effettive del Futurismo italiano. I futuristi introducono nella letteratura i temi della nuova civiltà urbana, industriale, dinamica, tecnologica e tumultuosa, attraverso una poetica che, senza inibizioni, infrange norme linguistiche, pittoriche, retoriche e metriche. Il programma delle “parole in libertà” conduce alla “liberazione” di varie forme di vitalità e di energia, e apre la strada a una rivoluzione nella percezione della realtà. Il principio della mimesi cede il passo alla libera creazione, che abbatte i confini tra le belle arti e l’ingegneria, tra le discipline artistiche e l’esperienza di vita. I futuristi ricercano non solo il sublime naturale come i loro predecessori, ma producono e glorificano anche il sublime artificiale, realizzato attraverso la scienza e la tecnologia.

The article is devoted to the analysis of the relationship between the program and the actual achievements of Italian Futurism. The Futurists introduce in literature the themes of the new urban, industrial, dynamic, technological, and tumultuous civilization, through a poetic which, without inhibitions, breaks linguistic, pictorial, rhetorical, and metric rules. The “words-in-freedom” program leads to the “liberation” of various forms of energy and vitality, and opens the way for a revolution in the perception of reality. The principle of mimesis gives way to free creation, which breaks down the boundaries between the fine arts and engineering, between artistic disciplines and life experience. The futurists seek not only the natural sublime as their predecessors, but also produce and glorify the artificial sublime, made through science and technology.